Homolog kromozomlar kısaca kromozom adı verilen yapıların çift halde bulunması halidir. Homolog kromozomlar hücre bölünmesi sırasında birbirine yapışır ve aralarında genetik çeşitliliği sağlayan parça değişim olayını gerçekleştirir. Bu değişim ile kromozom sayısı kuşaktan kuşağa korunmuş olur.
Homolog Kromozom Nedir?
Homolog kromozom, biri anneden diğeri babadan gelen gen çiftlerinin bulunduğu kromozom yapılarıdır. Bu kromozomlar üzerinde kodlanmış olan genlerin dizilişleri çoğunlukla farklıdır ama bazı sıraların aynı olabilme ihtimali de bulunur. Hücre bölünmelerinden mayoz 1 bölünme evresinde gerçekleşir. Profaz 1 evresinde sinapsis, kiyazma, tetrat ve crossing over olayları gözlemlenir.
Sinapsis olayı; mayoz bölünme esnasında homolog kromozomların birbirlerine sarılması olayıdır. Tetrat olayı ise; sinapsis yaparak sarılmış olan dört kromatit yani iki homolog kromozomdan meydana gelen yapıdır. Kiyazma; sinapsis yapan homolog kromozomların oluşturmuş olduğu temas noktalarına denir. Crossing over; homolog kromozomların arasında meydana gelen gen yani parça değişimi olayına denir.
Homolog kromozomlar biçimi ve şekli "X" işaretini andırmaktadır. Biri babadan biri anneden gelmiş olan homolog kromozomlar aynı bölgelerde aynı biyolojik özellikleri taşır. Kromozomların tek bir bacağına kromatit, iki bacağına kardeş kromatit adı verilir.
Kardeş kromatitlerin bel bölgelerinde, kromozomların iğ iplerine tutunmasını sağlayan özel proteinlere kinetokor adı verilir. Kardeş kromatitlerin birbirlerine bağlandıkları bölgelere ise sentromer adı verilmektedir.
Homolog Kromozomların Özellikleri
Aynı bölgelerde aynı biyolojik özellikleri taşırlar.
Kromozomların bel bölgelerinde özelleşmiş proteinlerden oluşan kinetokor bulunur.
Birleştikleri zaman "X" şeklini alırlar.
Tetrat adını alan 4 kromatit ve iki homolog kromozomdan oluşurlar.
Kendi içlerinde crossing over adını alan parça değişimi yaparlar ve bu sayede genetik çeşitliliği sağlarlar.
Homolog Kromozom Ayrılması Hangi Evrede Gerçekleşir?
Hücre Bölünmeleri Mitoz ve Mayoz olarak iki ana başlık altında incelenmektedir. Mitoz bölünme; vücut hücrelerinde gerçekleşir, büyüme - gelişmeyi sağlar, yaraların iyileşmesini sağlar. Mayoz bölünme; Mayoz 1 ve Mayoz 2 olmak üzere birbirini takip eden iki evrede gerçekleşir. Mayoz 1; İnterfaz, Profaz 1, Metafaz 1, Anafaz 1, Telofaz 1 evrelerinden meydana gelir. Mayoz 2; Profaz 2, Metafaz 2, Anafaz 2 ve Telofaz 2 evrelerinden meydana gelmektedir.
Mayoz 1 ile mayoz 2 bölünme evrelerinde interfaz evresi sadece 1 kere gerçekleşir. Bu evrede hücre bölünme uyarısını alır ve bölünme için gerekli olan hazırlıklar yapılır. Bu hazırlıklar içerisinde DNA kendisini eşler, bölünme için gerekli olan ATP (enerji) üretilir, sentriyoller kendisini eşler.
SORUMUZA DÖNELİM;Homolog kromozom çiftleri sadece 2n kromozomlu hücrelerde vardır.) ✔ n kromozomlu 4 yeni hücre oluşur. ✔ Oluşan hücrelerin kromozom sayısı ana hücrenin yarısı kadardır. Bu nedenle mayoz bölünmede kromozom sayısı yarıya iner.
KARDEŞ KROMOTİTLERİN AYRILMASI:
Bir kromozom üzerinde bulunan kardeş kromatitler arasında karşılıklı olarak, iki özdeş genetik materyalin değişimidir. Normalde, genetik çeşitlenme, mayoz ile bölünmede görülen homolog kromozomlar arasında olur. Ancak kardeş kromatitler arasındaki bu değişim, mitozun anafaz evresinde de çeşitliliğe neden olan bir gen aktarımı olabileceğini göstermektedir. Behçet hastalığında, kardeş kromatit değişiminin etkisi olduğu keşfedilmiştir
EN İYİ SEÇERSEN SEVİNİRİM
ASEN BASKAL
TAKİP EDER MİSİN...
#ASEN BASKAL
