Cevap:
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı
Buzlanma Ve Don
Buzlanma ve Don Olaylarında Alınacak Önlemler
AFAD Afet Terimleri Sözlüğü’ne göre “Buzlanma" (İng. icing), hava sıcaklığının sıfır veya sıfır derecenin altına düşmesiyle, sıvı yüzeylerin donarak buz hâline gelmesidir. Sıcaklığın 0 derece ila eksi 10 derece arasında olduğu yerlerde şeffaf buzlanma oluşur ve yol satıhları gözle görülemeyen buzla örtülür. Kış aylarında buzlanma, yolları güvensiz hâle getiren ve ulaşımı büyük ölçüde aksatan etkenlerin başında gelmektedir.
Buzlanmanın giderilmesi (İng. deicing - anti-icing) için kar yağışı başlamadan önce, yollarda, köprü ve viyadüklerde kaya tuzu gibi donma noktasını düşürücü kimyasal maddeler kullanılarak buzlanmanın önlenmesine çalışılır. Bu yüzeylerde 2,5 cm ve daha fazla kar toplandıktan sonra yapılan işlem ise buzlanmanın giderilmesi işlemidir. Ayrıca, araçların yolda kaymalarını önlemek için bazı yerlerde kum, mıcır, cüruf gibi maddeler de kullanılmaktadır. Uçakların dış yüzeyi de aşırı soğuklarda buzlanmayı karşı ‘glikol’ bileşimli sıvıyla yıkanmaktadır.
Don (İng. frost) ise yer ve yere yakın seviyelerdeki hava sıcaklığının donma seviyesinin altında olduğu durumlarda, hava içindeki su buharının yoğunlaşması sonucu yerde oluşan buz tabakası veya kristallerine verilen addır.
Don ısırması (İng. frostbite) durumlarında; burun, kulak, parmaklar gibi çıplak uzuvların yüzeyinde aşırı soğuk nedeniyle yaralar oluşabilir.
Buzlanma ve don olaylarında alabileceğiniz önlemler nelerdir?
Kuvvetli buzlanma ve don olaylarında araç kullanmak ve yürümek zorlaşır ve kaza riski artar. Hava ve tren seferlerine aksamalar görülebilir. Su şebekeleri ve nehirler donabilir.