Açıklama:
Deyimler ve Atasözleri Konu Anlatımı
Deyimler
En az iki sözcükten oluşan genellikle mecaz anlam kazanmış söz öbekleridir. (söz öbeği en az iki sözcükten oluşan kelime grupları için kullanılır.)
Örnek: Şunlara bir göz atmalısın / göz atmak ( söz öbeğinden oluşan deyim)
Cümle biçiminde de deyimler olabilir.
Örnek: Armut piş ağzıma düş / cümle biçiminde deyim
Deyimler anonimdir , yani kimin söylediği belli değildir.
Deyimler kalıplaşmış söz öbeği olduğu için değiştirilemez.
Deyimlerde bir sözcük değiştirilirse anlatım bozukluğu sebebi olur.
Adamın bir bacağı çukurda diye söylendi babasına. / Anlatım bozukluğu sebebi deyimin yanlış kullanılması
Adamın bir ayağı çukurda diye söylendi babasına / Anlatım bozukluğu giderildi.
Deyimde amaç; bir durumu kavratmak, bir olayı açıklamaktır. Bu yönüyle atasözlerinden ayrılır.
Atı alan Üsküdar ‘ ı geçti. / Bu cümle bir durumu , bir kavramı anlattığı için bir deyimdir.
İşleyen demir ışıldar / Bu cümle öğüt verdiği için atasözü olur.
Deyimler; gerçek anlama, mecaz anlama veya kinayeli söyleyişe sahip olabilirler.
Senin için saçını süpürge ettim / saçını süpürge etmek mecaz anlam kazanmış bir deyim örneğidir.
İşin çoğu gitti azı kaldı / çoğu gitti azı kaldı gerçek anlamda kullanılmış bir deyim örneğidir.
Bu işsizlik belimi büktü / belini bükmek burada kinayeli söyleyişle söylenmiş bir deyim örneğidir.
