GASTRONOMİ NEDİR ?
Gastronomi, eski Yunanca γαστήρ -τρός "mide" ve -νομία "-kural" sözcüklerinden türetilen bileşik bir kelimedir. Yemek ve kültür arasındaki ilişkiyi, zengin veya hassas ve iştah açıcı yiyecekleri hazırlama ve sunma sanatı, belirli bölgelerin pişirme stilleri ve iyi yeme biliminin incelenmesidir.
GASTRONOMİ NEYİ İFADE EDİYOR ?
Paul Freedman’ın bu konuyu çok güzel özetlediği deyiminden alıntıyla başlayalım. Der ki: “Gastronomi bir bakış açısı, bir estetiği ifade eder". J.A.Brillat-Savarin’e göre ise gastronomi bilimi; “Bizi beşikten mezara destekleyen, aşkın zevkini ve dostluğa güvenini arttıran, nefreti silahsız bırakan, işleri kolaylaştıran ve hayatın kısa yolunda ardından yorgunluk getirmeyen ve diğer bütün zevklerin yorgunluklarını alan tek zevki” ifade ediyor.
Bu iki gastronomi uzmanının söyledikleri dışında bir de kelime anlamı var tabi. “Gastros” mide, “Namos” ise yasa-kanun anlamında. Türkçe anlamlarını birleştirdiğimizde pek bir şeyi ifade etmiyor gibi gözükse de Paul Freedman’ın ve Savarin’in söylediklerinden de yola çıkarak; gastronomi anlamını bulmayı kişinin bakış açısına bırakıyor. Seçtiğiniz eğitimde hayatınız boyunca yöneldiğiniz konular, “Neyi, nasıl daha iyi yaparım?” gibi sorular, “yaratıcılık”, “farklı düşünebilme kabiliyeti” ve belki de en önemlisi olan “merak”, çıktığınız bu gastronomi yolculuğunda, anlamını bulmanıza yardımcı oluyor.
GASTRONOMİ NELERLE ALAKALI ?
Bir yerde beslenme varsa orada gastronomi de vardır. Gastronominin temel amacı mümkün olduğunca çevrendeki besinlerle doymak, insanları doyurmak ve israftan insanı korumaktır. Bu yüzden yemeği yapan “aşçıyı” da, eti parçalayan “kasabı” da, denizlerde gezen “balıkçıyı” da, tohumunu eken “çiftçiyi” de gastronomi harekete geçiriyor. Savarin’in sınıflandırmasına göre gastronomi şunlara bağlı;
"Besin maddelerinin sınıflandırmasından dolayı tarihe,
Besin maddelerinin oluşum ve niteliklerinden dolayı fiziğe,
Besin maddelerinin uyguladığı çeşitli çözümleme ve araştırmalardan dolayı kimyaya,
Yemekleri hazırlama ve lezzetli kılma açısından dolayı mutfağa, ticarete, siyasete ve ekonomiye dayanır.”
GASTRONOMİ VE MUTFAK SANATLARI BÖLÜMÜNDE NE YAPILIYOR ?
Bu bölüm yemeğin tarihi, kültürü, yer bilimi ve insan bilimi gibi daha sosyal konuları içerisinde barındırırken; kimya, biyoloji, matematik ve işletme gibi sayısal konuları da işliyor. Aslında gastronomiyi, insanın olduğu her konu ve alanda görmemiz mümkün. Bölümü okurken pek çok eğlenceli dersiniz oluyor. Dilerseniz kendinizi tamamen mutfak sanatları kısmına odaklayarak, birbirinden yaratıcı ve şık yemekler oluşturabilirsiniz. Dilerseniz de işin tarih, kültür, işletme gibi kısımlarına yönelebilir; yine mutfak bilgilerinizden de yararlanarak kendinizi geliştirebilirsiniz. Ne tarafa yönelmek istediğiniz tamamen size kalmış ama her iki tarafta da oldukça güzel vakitler geçireceksiniz.
Mutfak kısmında:
Mutfak teknikleri 1-2-3,
Soğuk mutfak – Sıcak mutfak,
Temel pastacılık,
Dünya mutfakları,
Türk mutfağı,
Baharatlar ve soslar,
Moleküler gastronomi
gibi seçtiğiniz üniversiteye de bağlı olarak değişen mutfak dersleri görüyorsunuz.
Teori kısmında ise:
Mutfak Kültürü,
Gastronomi ve yiyecek tarihi,
Şarap kültürü ve bilimi,
Yiyecek içecek işletmeleri yönetimi,
Beslenmenin temel ilkeleri,
Yemek fotoğrafçılığı,
İçecekler ve miksoloji,
Gıda güvenliği ve hijyeni
gibi yine üniversite programlarına göre değişen birbirinden farklı dersler alabiliyorsunuz.
GASTRONOMİ MEZUNLARI NE İŞ YAPIYOR ?
Gastronomi eğitimi boyunca yöneldiğiniz ve keyif aldığınız kısım hangisiyse mezun olduktan sonra da o alanla alakalı bir iş yapabiliyorsunuz. Genel anlamda, mezun olanlara “Gastronom”, “Gastronomist” gibi kavramlarla hitap ediliyor. Bunlar kulağa pek hoş gelmeyebilir. Aslında “Gastronomi Uzmanı” demek, tam olarak mezun olan kişinin bulunduğu konumu nitelendiriyor.
İsterseniz mutfağa yönelin isterseniz de gastronominin farklı bir alanına, okuduğunuz dönemde yaptıklarınızın önemi çok fazla. Eğer üniversite hayatınızda; çeşitli yerlerde stajlar yaparsanız, İngilizcenizi geliştirirseniz, yanılsanız bile sürekli denerseniz mezun olduktan sonra profesyonel mutfakta çalışmayı seçip bir mutfak şefi olabilirsiniz. Dilerseniz de yazılı ve görsel medya, yiyecek içecek işletmeleri, ürün geliştirme, otelcilik gibi farklı alanlarda da çalışabilirsiniz.
Mezun olduktan sonra;
Yiyecek içecek işletmecisi,
Yemek ve gastronomi yazarı,
Yiyecek-içecek danışmanı,
Yiyecek-içecek stilisti,
Menü planlayıcı,
Profesyonel aşçı,
Yüksek lisanla birlikte akademisyen,
Somelye,
Barista,
gibi farklı işlerde bulunabilirsiniz. Bunların yanında rahatlıkla kendi işinizin sahibi de olabilirsiniz.
Gastronomiye bakış açınız farklıysa bu işlerin dışında daha farklı alanlarda da yer alabilirsiniz. Ayrıca, girişimci ve maceracı bir insansanız, yurt dışında kendinize fırsatlar yaratabilir ve mutfak becerilerinizi kullanarak, dünyanın her yerinde çalışabilirsiniz.
Gastronomi okurken ki temel amacınız farklı şeyler öğrenerek öğrendiklerinizi denemek; merak duygunuzu yenilikçi fikirlerle geliştirerek sürekli üretmek olmalı. 4 sene boyunca sadece okula gidip gelmek size bir şey katmayabilir. Belki, mühendisler gibi kocaman binalar yapmayacak, doktorlar gibi “hayat” kurtarmayacak veya avukatlar gibi “hukuk” bilmeyeceksiniz; ama merak ederek, sürekli deneyerek ve öğrenerek özgür olacak, belki mideleri doyuracak belki de yaptığınız işlerle dünyayı gezecek, sürekli yeni insanların hayatlarına dokunacaksınız. Ne olursa olsun gastronomi, sizi hayatınız boyunca sürekli bir arayış içerisine sokarak, aktif bir hayatın içine sürükleyecek. Sürekli araştıracak, öğrenecek, öğrendikçe deneyecek ve üreteceksiniz.