Açıklama:
Resimlere bakman gereken yerleri belirttim. Kafan karışmasın.
MEVSİMLER VE İKLİM
Dünya'nın şekli ve hareketi
- Dünya kendi ekseni etrafında saat yönünün tersine döner.
- Gece-gündüz arasındaki sıcaklık farkları Dünya'nın kendi ekseni etrafında dönmesinden kaynaklanır.
- Dünya geoit şeklindedir. Kutuplardan basık Ekvatordan şişkindir.
- Dünya Güneşin etrafında elips şekilde döner.
- Kuzey yarım kürede ve Güney yarım kürede Dünyanın Güneş ışınlarını dik alabildiği en uzak yerlere dönence denir. Kuzey yarım kürede yengeç, Güney yarım kürede oğlak dönencesi vardır. (1. Resim)
Mevsimlerin Oluşumu- Yıl içinde Güneşten alınan ışık miktarına bağlı olarak farklılık gösteren bölümlere mevsim denir.
Mevsimlerin oluşmasında etkili olan olaylar;
- Dünya'nın güneş etrafında dolanması
- Dünyanın dönme ekseninin eğik olmasıdır.
! ÖNEMLİ!
Dünyanın Güneşe olan uzaklığının mevsimlere kesinlikle hiçbir etkisi yoktur. Mesela;
- Dünya'nın Güneşe en yakın olduğu tarih 3 ocaktır. Ancak Kuzey yarım kürede kış yaşanır.
- Dünyanın eksen eğikliği 23°27'(bazı yerlerde 23.5° diye geçer) (2. Resim)
- Güneş ışınları dik veya sike yakın açılara gelirse yaz,eğik açıyla gelirse kış yaşanır.
- Eksen eğikliğinden dolayı kuzey yarım kürede kış yaşanırken, Güney yarım kürede yaz yaşanır
- (tam terside olabilir ve sonbahar - ilkbahar olabilir)
21 AralıkBu tarihten itibaren Güney Yarımkürede yaz, Kuzey yarımkürede kış mevsimi yaşanmaya başlar. Güney yarımkürede en uzun gündüz, Kuzey yarımkürede en uzun gece yaşanır.
21 MartKuzey yarımkürede İlkbahar, Güney yarımkürede Sonbahar başlangıcıdır. Bu tarihte her iki yarımkürede de gece-gündüz saatleri eşittir.
21 Haziran Bu tarihten itibaren Güney Yarımkürede kış, Kuzey yarımkürede yaz mevsimi yaşanmaya başlar. Güney yarımkürede en uzun gece, Kuzey yarımkürede en kısa gece yaşanır.
23 Eylül Kuzey yarımkürede Sonbahar, Güney yarımkürede İlkbahar başlangıcıdır. Bu tarihte her iki yarımkürede de gece-gündüz saatleri eşittir.
HAVA OLAYLARI VE İKLİM Hava olayları- Havadaki su buharına nem denir
Hava olayları ikiye ayrılır yarısı yeryüzünde gerçekleşir iken yarısı havada gerçekleşir.
Yeryüzünde gerçekleşenler ;
- Kırağı; Havadaki su buharının toprağa yakın yerlerde donarak kristal hale gelmesidir.
- Çiy; Yeryüzüne yakın su buharının soğuk nesneler üzerinde yoğunlaşması sonucunda oluşan su damlacıklarına denir.
- Sis; su buharının havada asılı kalan sıvı su damlacıklarına dönüşmesi sebebiyle ortaya çıkmasına denir.
Havada gerçekleşenler;
- Yağmur; Atmosferdeki su buharının yoğunlaşarak sıvı halde yeryüzüne düşmesidir.
- Kar; Atmosferdeki su buharının yoğunlaşarak buz kristalleri halinde yeryüzüne düşmesidir.
- Dolu; Isınarak gökyüzüne yükselen su buharı, soğuk hava katmanına rastladığında donarak, buz kütlesi halinde yeryüzüne tekrar düşmesine denir.
Rüzgar Oluşumu; Hava sürekli hareket halindedir. Isınma ve soğumaya bağlı olarak basınç farklılıkları sonucu yatay şekilde gelişen hava olayına rüzgar denir. Yüksek basınç, alçak basınca doğru hareket ettiğinde rüzgar oluşuyor.(3. Resim)
İklim ve hava arasındaki farklar (4. Resim)
Küresel İklim Değişikliği
Nedenleri;
- Artan fosil yakıt tüketimi
- Sanayinin hızla artması
- Nüfus artışı
- Enerji tüketiminin artması vb.
Alınabilecek bazı önlemler;
- Fosil yakıt(petrol, doğal gaz vb.) kullanımını azaltıp yenilenebilir ve temiz enerji kaynaklarına ağırlık vermek.
- Bol bol ağaç dikmek.
- Enerji tasaruflu ampuller.
- Seyahat ederken daha çok toplu taşıma araçlarının tercih edilmesi vb.
İyi günler!