Seyhan ve Ceyhan Nehirlerinin suladığı verimli topraklar ve coğrafi konumu nedeni ile tarih öncesi çağlardan günümüze kadar değişik Medeniyetlerin hüküm sürdüğü Çukurova’nın kültürünü bu uygarlıklar oluşturmuştur.
Çukurova’da hüküm sürmüş Uygarlıkların etkileri Adana'nın kültür yaşamında kendini göstermektedir. Bir kültür mozaiğine dönüşen Adan ve Çukurova kültürünü önemli şekilde etkileyen gruplar özellikle göçebe Türkmen ve Yörük aşiretleridir.
7-11. yy. arası Bizanslılar, Araplar ve aradaki küçük bir çok siyasi toplulukların kültür etkileri altında gelişen Çukurova, 11. yy.'dan itibaren tamamen Selçuklu kültürü etkisi altına girmiştir. Selçukluların ve onları takiben Beylikler Döneminin etkileri Çukurova'da çok belirgindir. Beylik devrine damgasını vuran Ramazanoğlu Beyliği'nin zengin kültür varlıkları olan Medrese,han, hamam ve konaklar bugün hala ayakta olup görülmeye değerdir.
Beylikler sonrası Osmanlı Devrinden kalma yazılı kaynaklar zamanın gelişimine ışık tutmaktadır. (Şeri/mahkeme Sicilleri veya Ziya Paşa devri kayıtları) Ovadan çok Toroslar'da yerleşen Türk (Yörük, Türkmen) aşiretleri uzun yüzyıllar dış etkenlere kapalı kalmış ve en az 10-15 asırlık Türk-Müslüman kültürünü pek fazla değişmeden muhafaza etmeyi başarmışlardır.
Adana'nın daha ovalık kesimlere yerleşmesi 19. yüzyıla rastlamaktadır (Osmanlı devrine, Cevdet ve Derviş Paşalar dönemine ) Ovaya yerleşme ile kültürde değişmeler başlamıştır. 20. yüzyılın ortasından itibaren de ovaya sanayileşmenin gelişi yöre kültür ve yaşamında büyük değişiklikler yaratmıştır.
Bir toplumun maddi ve manevi değerlerinin birikimi, o toplumun kültürünü meydana getirir. Bir çok iç ve dış etkenlerin yarattığı sentez, toplumun belli bir dönemdeki kültürünü belirler. Verimli topraklar ve coğrafi konumu nedeni ile tarih öncesi çağlardan başlayarak değişik ulusların akınına uğramış bölgede Çukurova kültürünü bu uygarlıklardan parça parça briktirilmiş taşlarla oluşturulmuş bir yapı olarak tanımlamak da mümkündür.
Özellikle 19.ve20. yüzyıllarda Adana ovasında yerleşimin artmasıyla tarımda ve sanayileşmede büyük atılımların olması, yörenin kültüründe büyük değişiklikler yaratmıştır. Ayrıca yörede yayla, deniz ve ova kültürünün de karışımı ile yeni bir kent kültürü meydana gelmiştir.
Çeşitli Kültürlerin Yörede Bıraktığı İzler
İlde çeşitli uygarlıklara ait çok sayıda sit alanı, sivil mimarlık örneği, dinsel,kültürel ve askeri yapılar bulunmaktadır Bu sit alanları içinde Kozan merkez ve Seyhan İlçe merkezinde yer alan Tepebağ Kentsel Sit Alanı gibi kentsel sitler, Misis, Magarsus, Anavarza, Aegeai Antik Kenti gibi arkeolojik sitler, Ağyatan, Akyatan, Yumurtalık Lagünü gibi doğal sitler, ayrıca anıtsal nitelikli kültür varlıkları da bulunmaktadır. Bunlar Misis ve Adana Taş Köprü, Ulucami, Yağ Cami, Arasta, han-hamam gibi dini, askeri ve resmi yapılardır.
İLDEKİ KÜLTÜR KURULUŞLARI
Adana Arkeoloji Müzesi
1924 yılında Alyanazade Halil Kamil Bey tarafından Taşköprü yakınındaki Cafer Paşa Medresesinde açılmıştır. 1950 yılında bugünkü Etnografya Müzesine, 1972 tarihinde de Reşatbey Mahallesinde yer alan bugünkü yerine taşınmıştır. Müzeye eserler kazı, hibe, el koyma ve satın alma yoluyla toplanmıştır. En önemlileri Akhilleus Lahdi, Antropoit Lahit, Bronz Senatör Heykeli, Hititler Dönemine ait Fırtına Tanrısı Tarhunda Heykelidir.
Etnoğrafya Müzesi
İl merkezinde, Kuruköprü'de 1845 yılında yapılan kilise 1983 yılında Etnografya Müzesi haline getirilmiştir. Son yıllarda yapılan restorasyonlar sonucunda bina “Anıt Müze” olarak hizmete açılacaktır.Ayrıca bavlu içerisinde yer alan iki katlı eski Adana Evi de “Geleneksel Adana Evi” olarak hizmete açılacaktır
Atatürk Bilim Kültür Merkezi
Müze binası Seyhan Caddesi üzerinde 19.yüzyılda yapılmış geleneksel Adana evlerindedir. İki katlı çıkmalı, kırma çatılı, ahşap bir yapıdır. Ramazanoğullarından Suphi Paşa'ya ait olan binada Atatürk, 15 Mart 1923'te Adana'ya geldiğinde bu konakta kalmıştır. Tepeebağ Konağı ve ve Suphi Paşa Konağı olarak da bilinir. 1981 yılında müze haline getirilerek “ Atatürk Bilim ve Kültür Müzesi” olarak hizmete açılmıştır. Müzede Atatürk’ ün Adana Seyahatlerini anlatan dev boyutta fotoğraflar, Kuvayi Milliye Dönemine ait eşyalar,etnografik eserler ve gazete arşivleri sergilenmektedir
Misis Mozaik Müzesi
Müze Adana Ceyhan arasındaki tarihi İpek yolu üzerinde, Adana'ya 26 km uzaklıktadır. Burada sergilenen eserler arasında Misis Antik kenti sınırları içerisinde yer alan bir Bazilika'ya ait zemin mozaikleri de vardır. Eser 1956 yılında Misis Höyüğü'nde kazı yapan Alman arkeoloji heyetinden Prof. Dr. H. Theodor Bossert ile Dr. Ludwig Budde tarafından ortaya çıkarılmıştır.Mozaiğin tam ortasında bir masa veya sehpa şeklinde yapılmış bir kümes ve etrafında Nuh Peygamber'in tufanda gemisine aldığı 23 adet kuş ve kümes hayvanları, bu grubun etrafında ise vahşi ve evcil hayvanlar yer almaktadır. Eser M.S. 4. yy.'a aittir.Müze bahçesinde Misis Antik Kenti’nde bulunan taş eserler de sergilenmektedir.
Adana Röleve Anıtlar Müdürlüğü
1984 yılında kurulan 1985 yılında faaliyete geçen Adana Röleve Anıtlar Müdürlüğü Kültür Bakanlığı'na ait taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ile müzelerin bakım, onarım, inşaat restorasyon, müze ve çevre düzenlenmesine ait her türlü etüd, proje ve uygulama hizmetlerini yapmaktadır. Müdürlüğün çalışma alanına Adıyaman, Hatay, Gazintep, İçel, Kahramanmaraş, Kilis ve Osmaniye illeri girmektedir.
Adana Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Müdürlüğü
1987 yılında kurulmuş, 1988 yılında faaliyete başlamıştır. Müdürlüğün çalışma alanına Adıyaman, Hatay, Gaziantep, İçel, Kahramanmaraş, Kilis ve Osmaniye illeri girmektedir. Çalışmalar beş akademik üyeden oluşan bir kurul tarafından yürütülmektedir. Bu kurul adı geçen İllerdeki korunması gerekli Kültür varlıkları hakkında karar vermektedir.
Adana İl Halk Kütüphanesi
1923 yılında Şeyh Ramazanoğlu kitaplıklarının birleştirilmesi ile kurulmuştur. 1963 yılında İl Halk Kütüphanesi adını almıştır. 5 Ocak 1976 tarihinde de Kültür Sitesi'ne taşınmıştır.
Çağdaş Çocuk Kütüphanesi
Gazipaşa Bulvarı, Celalettin Sayhan İlköğretim Okulu bahçesinde hizmet vermektedir.
Mehmet Sabancı Çocuk Kütüphanesi
Yavuzlar Mahallesinde Hacı Ömer Sabancı Vakfı tarafından yaptırılan iki katlı binada hizmet vermektedir.
100. Yıl Çocuk Kütüphanesi
İncirlik Kasabasında 1981 yılında Belediye tarafından verilen binada hizmete girmiştir.
Ayrıca Ceyhan, Feke, İmamoğlu, Karaisalı, Kozan, Pozantı, Saimbeyli, Tufanbeyli, Yumurtalık ilçeleri ile Sağkaya ve Mercimek beldelerinde de Halk Kütüphaneleri bulunmaktadır.
Devlet Güzel Sanatlar Galerisi
Galeri 1978 tarihinde hizmete girmiştir. 1981 yılında Hacı Ömer Sabancı Kültür Mrkezine taşınmıştır. Galerinin amacı, topluma plastik sanat zevkini yaymak ve geliştirmek, sanatçılara eserlerini sergileme kolaylığı sağlamak, dünyadaki plastik sanat eserlerini tanıtmak ve sevdirmektir.
Tiyatrolar
Adana'da ilk tiyatro 1880 yılında şair Ziya Paşa'nın Adana Valiliği sırasında kurulmuştur. Adana Büyükşehir Belediyesi binası içinde bulunan Şehir Tiyatrosu 1926-1938 yılları arasında Belediye Başkanlığı yapmış olan Turhan Cemal Beriker tarafından halkevi olarak yapılmıştır. 1941-1948 yıllarında Halkevi Başkanı Gazeteci Nihat Oral, bu konuda ileri bir adım atmış ve tiyatronun gençlik kolunu kurmuştur. Tiyatro ara ara açılıp kapanmış, bu gün hala çalışmalarına devam etmektedir. Ayrıca Hacı Ömer Sabancı Kültür Sitesi'nde Kültür Bakanlığı'na bağlı olarak çalışmalarını sürdüren Devlet Tiyatrosu bulunmaktadır.
Çukurova Devlet Senfoni Orkestrası
Kültür Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü'ne bağlı olarak 1990 yılında kurulmuştur. 5 Ocak 1991 yılında ilk konserini vermiştir. Konserlerinde yerli ve yabancı birçok şef ve solist sanatçıyı konuk etmekte, ayrıca yurtiçi ve yurtdışında konserler vermektedir. Cevabı yazarken adana.gov.tr sitesinden yararlandım iyi dersler:)