Cevap:
Osmanlının Savaştığı Cepheler
1. Çanakkale Cephesi: İtilaf Devletleri açtı. Açılma amacı; Rusya’ya yardım götürmek, Boğazları ve İstanbul’u alarak Osmanlıyı savaş dışı bırakmaktı. Osmanlının en önemli cephedir. 18 Mart 1915’te Çanakkale Boğazı önünde savaşlar başladı. İtilaf donanmaları Boğazları geçemeyince Gelibolu Yarımadasına asker çıkardı. Mustafa Kemal burada başarılı savaşlar çıkardı. Buna göre;
Savaşın kazanılması I. Dünya Savaşının uzamasına sebep oldu. Rusya’ya yardım gönderilmedi.Mustafa Kemal başarılarından dolayı Anafartalar Kahramanı unvanını aldı.
2. Kafkasya Cephesi: Rusların egemenliğindeki Türklerle birleşmek için açıldı. Yalnız Enver Paşa’nın yanlış politikası yüzünden Sarıkamışta binlerce asker açlıktan, hastalıktan ve soğuktan savaşmadan öldü. Ruslar Muş, Bingöl, Van, Erzurum, Erzincan çevresini ele geçirdi. En uzun süre açık kalan cephedir. Çanakkale Cephesinden buraya gelen Mustafa Kemal Muş, Bitlis gibi yerleri geri aldı. Bu sırada Rusya içinde Bolşevik Devrimi olunca Rusya Brest Litowsk Antlaşması’nı imzalayarak I. Dünya Savaşı’ndan çekildi (1917).
3. Kanal Cephesi: Almanların isteği ile Osmanlı Devleti İngilizlerin sömürge yolunu kesmek için açtı. Burada yapılan savaşları İtilaf Devletleri kazandı. Osmanlı geri çekildi. Bu cephenin devamı olan Hicaz Cephesi’nde de yenildik.
4. Irak Cephesi: İngilizler Kanal Cephesinden sonra Rusya’ya Kafkasya üzerinden yardım etmek ve Irak petrollerini ele geçirmek için bu cepheyi açtı. İlk başta Osmanlı başarılı sonuçlar alsa da daha sonra geri çekilmek zorunda kaldı.
5. Suriye Cephesi: Osmanlının başarısız olduğu bir diğer cephe olup Atatürk bu cephede asker kayıplarını engellemek için savunma hattı oluşturdu. Osmanlı bu cephede savaştığında ABD savaşa girdikten sonra Mondros Ateşkesi’ni imzalayarak savaştan çekildi.
WİLSON PRENSİPLERİ (08 OCAK 1918)
ABD’nin I. Dünya Savaşına girerken yayınladığı ilkelerdir. 14 maddeden oluşur. Wilson İlkeleri’ne göre yenen devletler yenilen devletlerden toprak almayacak, dünya barışını sağlamak için Milletler Cemiyet kurulacak gibi maddeleri vardı. Bazı maddeler ise Osmanlı ile ilgili olup kısaca şöyledir: Osmanlıda azınlıkların çoğunlukta olduğu yerler azınlıklara verilecek, Türklerin çoğunlukta olduğu yerler Türklerde kalacaktı. (Böylece Osmanlıyı parçalamayı amaçlıyorlardı.) Boğazlar dünya ticaretine açık olacaktı.
MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI (30 EKİM 1918)
Osmanlının savaş sonunda imzaladığı ateşkes antlaşmasıdır. Bu antlaşma ile Osmanlının ordusu dağıtıldı, silahlarına el konuldu, ulaşım ve haberleşme araçlarına da el konuldu. İstanbul kontrol altına alınarak Osmanlı fiilen sona erdi fakat en önemli iki maddesi vardı. Bunlar:
7. Madde: İtilaf Devletlerinin güvenliklerini tehdit edecek bir durum ortaya çıkarsa; İtilaf Devletleri herhangi bir stratejik noktayı işgal edebilecek. (Amaç ülkeyi işgal etmek için haklı gerekçe elde etmekti.)
24. Madde: Şark-ı Vilayet (Sivas, Erzurum, Van, Bitlis, Diyarbakır, Harput) illerinde bir sorun çıkarsa buralar işgal edilebilecek. (Amaç bu bölgelerde bir Ermeni devleti kurmaktı.)
PARİS BARIŞ KONFERANSI (13 OCAK 1919)
Barış antlaşmalarının koşulları görüşülmek üzere İtilaf Devletleri tarafından toplandı. Ancak daha çok Osmanlının nasıl paylaşılacağı sorun oldu. Ege çevresi İtalya’ya verilmişken İtalya’dan alınıp Yunanistan’a verildi. Böylece İtilaf Devletleri arasında ilk görüş ayrılığı oluştu. Sömürgeciliğin adı manda ve himaye oldu. Milletler Cemiyeti kuruldu.
Açıklama:
iyi dersler :)