Selamm ☆★
Dna Ve Genetik Kod✨
Canlıyı oluşturan en küçük yapı birimine hücre denir. Hücre gelişmiş canlılarda hücre zarı, sitoplazma ve çekirdekten oluşur. Çekirdek hücrenin yönetim merkezidir.
Çekirdeğin içerisinde kromozomlar bulunur. Kromozomlar DNA adı verilen yapılardan oluşur. DNA içerisinde gen adı verilen kalıtsal özellikleri taşıyan yapılar bulunur. Genler nükleotid adı verilen küçük yapı birimlerinden oluşur.
Nükleotid Nedir?✨
DNA’nın en küçük yapı birimi nükleotidlerdir. Nükleotidlerin yapılarında:
•Fosfat
•Beş karbonlu deoksiriboz şekeri
•Organik baz yer alır.
DNA’ların yapısında 4 farklı molekül bulunuyor. Ayrı moleküller olsa da yapılarındaki fosfat ve deoksiriboz şekeri aynıdır. Nükleotidleri birbirinden ayıran özellik ise yapılarındaki organik bazlar olmaktadır. Bu organik bazlar: adenin, timin, guanin,sitozin olmaktadır.
▪︎Not:Nükleotidlerin DNA üzerindeki sayısı sırası ve dizilimi canlıdan canlıya farklılık gösterir. Bu durum akraba olup olmadıkları hakkında bilgi verir. Nükleotidlerin dizilerindeki benzerlik ne kadar fazla ise akraba olma olasılığı o kadar fazladır.
▪︎Not: Bir DNA’daki toplam nükleotid sayısı toplam fosfat sayısı toplam şeker sayısı ve toplam baz sayısı birbirine eşittir.
GEN Nedir?✨
DNA üzerinde yer alan genlerin her biri bir karakter ortaya çıkmasını belirler. Genler kalıtsal bilgileri taşır. Kan grubu, ten rengi, saç rengi gibi kalıtsal özellikler bu bölgede yer alır. Canlıların birbirinden farklı olması genlerden kaynaklanır. Kromozomlar üzerindeki genlerin farklı olması bu farklılıkların temel nedenidir.
•Genler nükleotidlerden oluşur.
•Saç rengi göz rengi ten rengi ve kanguru gibi kalıtsal özelliklerin ortaya çıkmasında etkilidir.
•Genler aracılığıyla ile bazı hastalıklar nesilden nesile aktarılır.
DNA Nedir?✨
DNA kromozomlar üzerinde yer alır. Canlıların özelliklerinin nesilden nesle aktarılmasını sağlar. İpliksi yapıdaki kalıtım molekülüdür. En önemli görevi ise kalıtsal bilgileri saklamaktır. Hücrenin yönetici molekülü olarak ta tanımlanabilen DNA, çift zincirli sarmal bir yapıdadır. Bu zincirin biri anneden biri babadan gelir. DNA zinciri merdiven basamaklarını andırır.
Kromozom Nedir?✨
Özel Proteinler ve DNA birleşimi ile oluşan kromozomlar canlara göz rengi, saç rengi ve zinsiyet gibi kalıtsal bilgilerin aktarılmasında görevlidir. Hücre çekirdeğinde yer alan kromozomlar çekirdeği olmayan hücrelerde sitoplazma içine dağılır. Canlı türlerine göre kromozomların şekli, sayısı ve büyüklüğü değişir. İnsanda 46 adet kromozom bulunurken sinekte 8, farede 42, köpekte 78 tane vardır. Ancak kromozomların sayısının canlıların gelişmişlik düzeyi ile herhangi bir ilgisi yoktur. Önemli olan kromozomların yapısında yer alan kalıtsal bilgilerdir.
DNA'nın Yapısı✨
İki nükleotidin birleşimi ile genler oluşur. Çift zincirli sarmal yapı ortaya çıkar. Çok sayıda nükleotidin birbirine bağlanması ile de molekül zinciri oluşur. DNA yapısında iki adet nükleotid zinciri yer alıyor. Kıvrımlı bir merdivene benzeyen bu yapı dönerek bir sarmak oluşturur.
DNA’nın Kendini Eşlemesi✨
Çift zincirli DNA yapısı hücre içinde sarmal bir yapıda yer alır. Ana canlıya ait kalıtsal bilgiler DNA’nın kendini eşlemesi ile yavru canlıya aktarılır. Bir nevi kopya oluşturulur. Kendini eşleyen DNA bu zincirleri birbirinden ayırır. Ayrılan DNA kendi eşler ve yine çift sarmaş yapı ortaya çıkar. Bu şekilde canlıya ait tüm bilgiler yavru hücreye aktarılmış olur. DNA kendini eşlemesinde:
•DNA zincirleri bir fermuar gibi açılır.
•Nükleotidler aralarındaki hidrojen bağını kopararak birbirinden ayrılmış olur.
DNA’daki nükleotidler arasındaki özel bağlar hidrojen bağı enzimler yardımıyla kopmaya başlar ve DNA zinciri bir fermuar gibi açılır.
•Sitoplazmada serbest halde bulunan nükleotidler çekirdeğin içerisine girer.
•Açılan DNA zincirindeki nükleotidleri karşısına uygun nükleotidler yerleşir.
•Böylece başlangıçtaki DNA molekülünün aynısı olan iki DNA molekülü oluşur.
•DNA’nın kendini eşlemesi sonucunda oluşan DNA’lardaki birer iplik eski diğerleri ise yeni ipliklerdir.
DNA eşlemesi sırasında sitoplazmadaki azalan maddeler:
•Organik baz
•Şeker
•Fosfat
▪︎Not: DNA molekülünde bazı hatalar oluşabilir bu hatalar DNA molekülünün tek zincirinde ise düzeltilebilir. Ancak karşılıklı zincirlerin aynı bölgesindeki hatalar düzeltilemez.
İyi dersler ❤
Bilgiler Öğretmenlerden Alınmıştır
A(ç)lıntı değildir
OptiTim
Optiyolunda
Rehberimm:YTZEYNEP (Zeynoş)Sevdiklerimm
IMaviMISəneToprakkesban