Cevap:
Adım adım açıklama:
KESİRLER
[tex]\frac{1}{2}[/tex]
İki sayı arasına çekilen çizgiye kesir çizgisi denir. 1 sayısının bulunduğu yer pay, 2 sayısının bulunduğu yerse paydadır. Kesirler 3'e ayrılır:
Basit Kesirler
Tam Sayılı Kesirler
Bileşik Kesirler
1-Basit Kesirler
Payı paydasından küçük kesirlere basit kesirler denir.
Örnekler:
[tex]\frac{1}{2}\\ \\\frac{5}{23} \\\\\frac{201}{300}[/tex]
2-Tam Sayılı Kesirler
Bir tam sayı ve bir basit kesir içeren kesirlere tam sayılı kesirler denir.
Örnekler:
[tex]2\frac{1}{2} \\\\1\frac{40}{100} \\\\4\frac{6}{7}[/tex]
3-Bileşik Kesirler
Payı paydasına eşit veya paydasından büyük olan kesirlere bileşik kesirler denir.
Örnekler:
[tex]\frac{11}{3} \\\\\frac{51}{50} \\\\\frac{8}{5}[/tex]
Kesirleri Birbirine Dönüştürme
1-Tam Sayılı Kesiri Bileşik Kesire Dönüştürme
Payda ile tam kısım çarpılıp paya eklenir.
Örnekler:
[tex]2\frac{1}{2}[/tex] İlk önce payda ve tam kısım çarpılır. 2.2=4 Bulunan sonuç paya eklenir, [tex]\frac{4+1}{2}[/tex] = [tex]\frac{5}{2}[/tex]
[tex]3\frac{4}{7}[/tex] 3.7=21 [tex]\frac{21+4}{6}[/tex] = [tex]\frac{25}{6}[/tex]
2-Bileşik Kesiri Tam Sayılı Kesire Dönüştürme
Pay payda ile bölünür; bölüm tam kısıma, kalansa paya yazılır.
Örnekler:
[tex]\frac{12}{5}[/tex] 12, 5'e bölünür. Bölüm=2, kalan=2 Bulunanlar yerlerine yazılır, [tex]2\frac{2}{5}[/tex]
[tex]\frac{20}{3}[/tex] 20, 3'e bölünür. Bölüm=6, kalan=2 Bulunanlar yerlerine yazılır, [tex]6\frac{2}{3}[/tex]
KESİRLERLE DÖRT İŞLEM
Not: Tam sayılı kesirler işleme girmeden önce bileşik kesire dönüştürülmelidir.
Toplama
Kesirler toplanırken paydaların eşit olması gerekir. Eğer paydalar eşitse paylar toplanır, payda olduğu gibi yazılır.
Örnek:
[tex]\frac{13}{45} +\frac{9}{45} =\frac{22}{45}[/tex]
Çıkarma
Kesirler çıkarılırken paydaların eşit olması gerekir. Eğer paydalar eşitse paylar çıkarılır, payda olduğu gibi yazılır.
Örnek:
[tex]\frac{4}{24} -\frac{1}{24} =\frac{3}{24}[/tex]
Çarpma
Kesirler çarpılırken payda eşitliğine bakılmaz. Pay, pay ile; payda, payda ile çarpılır.
Örnek:
[tex]\frac{3}{9} .\frac{7}{6} =\frac{21}{54}[/tex]
Bölme
Kesirlerle bölme işlemi yaparken daha dikkatli olmamız gerekir. Çünkü bilmemiz gereken önemli bir aşama bulunur. İki kesiri birbiriyle bölerken bölen kesir ters çevrilip bölünen kesirle çarpılır. Bunu bir örnekle pekiştirelim.
Örnek:
[tex]\frac{2}{3}:\frac{4}{7} =\frac{2}{3} .\frac{7}{4} =\frac{14}{21}[/tex]
Genişletme-Sadeleştirme İşlemleri
Genişletme
Kesir denildiği zaman akla ilk olarak bu gelmeli. Çünkü her zaman kesirlerin paydası eşit olmayabiliyor. Bu işlemler şöyle yapılır; kesirlerden birinin paydası alınır ve diğer paydalar bu paydaya çarpma yoluyla eşitlenmeye çalışılır. Uygulamalı olarak görelim.
2/3 + 5/4 Bu iki kesir bu şekilde toplanamaz. Paydalarını 12'ye eşitleyelim öyleyse. 2/3(x4) + 5/4(x3)=8/12 + 15/12=23/12
Burada yaptığımız şey aslında şu; paydaların EKOK'nı bulduk ve bulduğumuz sayıyı elde edebilmek için paydaları uygun sayılarla çarptık. Tabi, eşitliğin bozulmaması adına çarpmayı yaparken payları da dahil ettik.
Sadeleştirme
Bu işlem büyük kesirleri küçültmek adına yararlı olmaktadır. Genel olarak da büyük sayılardan kurtulmanın bir yoludur. Sadeleştirme pay ve payda için aynı sayı ile yapılmalıdır ancak kesirler birbirini bu işlemde ilgilendirmez. Yani bir kesiri 5 ile sadeleştirirken diğer bir kesiri 21 ile sadeleştirebilirsiniz. İşlem içinde görelim.
120/720.33/60 Bu işlem çok büyük sayılar içeriyor. İlk kesiri 120 ile, ikinci kesiri 3 ile sadeleştirelim. 120/720(:120).33/60(:3)=1/6.11/20=11/120
#OptiSınav #Pırlanta