᯽ɱɛཞɧąცą ɬąɬƖııɱ᯽
[tex]{ \purple{\star\underbrace {\mathtt\blue {cumlenın \: ogelerı}} \star}}[/tex]
༆Cümle; değişik işlevlerdeki parçalardan meydana gelmiş bir bütündür.
✨Temel ögeler
➪cümlede olmazsa olmaz olan yani mutlaka bulunması gereken kurucu ögeye temel öge denir. cümlenin ögeleri "Özne" ve "Yüklem" dir.
♕︎Yüklem
- Yüklem, cümlede asılı yargıyı taşıyan ögeye denir.
- Cümlenin Temel ögesidir ve cümlenin kuruluşunu şekillendirir.
- Cümledeki diğer ögeler yüklemi destekleyen onu tamamlayan unsurlardır.
- Diğer ögeler yükleme sorulan sorularla bulunur.
- Yüklem cümlenin herhangi bir yerinde bulunabilir.
✯Yüklem için örnekler✯
▫️Senin evin nerede?
▫️Yılın ilk karı bu gece yağdı.
▫️Bitti aramızdaki bütün anlaşmazlıklar.
♕︎Özne
- Yüklemdeki eylemi yapan ya da yargıya konu olan ögeye özne denir.
- Özne bir kişi veya nesne olabileceği gibi soyut bir kavram da olabilir.
- Cümle içinde özneyi bulmak için yükleme "olan kim veya olan ne" sorularından biri sorulur bu sorulara cevap olan kelime veya kelime grubu öznedir.
✯Özne için örnekler✯
▫️Büyük babam esrarlı işleri çok severdi.
▫️"Severdi" yüklemdir. yükleme seven kim diye sorduğumuzda "büyükbabam" cevabını alıyoruz.
>>Özneler kendi içinde 4'e ayrılır. Gelin bunlara bir bakalım.
▪️Gerçek özne
Yüklemin anlattığı işi üstüne almış, yargının oluşmasını sağlamış, yüklemin bildirdiği işi bizzat yapan öznelerdir.
▪️Gizli özne
Cümle içinde yer almasa da yüklemdeki şahıs ekinden anlaşılan öznedir.
▪️Sözde özne
edilgen çatılı fiillerin yüklem olduğu cümlelerde bulunur. edilgen fiiller "-l, -n" eklerini alan ve başkası tarafından anlamı taşıyan fiillerdir.
▪️ Örtülü özne
edilgen çatılı fiil lerin yüklem olduğu cümlelerde gerçek öznenin "tarafından" ya da "-ca" ekini alarak cümlede belirttiği öznedir.
Yardımcı ögeler
♕︎Nesne (Düz tümleç)
- Cümlede yüklemin belirttiği iş, oluş, hareket ve yargıdan etkilenen soyut ya da somut varlığın adı nesnedir.
- Nesneler belirtili nesne ve belirtisiz nesne olmak üzere ikiye ayrılır.
- Bir cümle içerisinde birden fazla nesne bulunabilir.
✵Belirtili nesne✵
"-i" belirtme ekini alır yükleme sorulan "neyi" ve "kimi" sorularına cevap veren ögedir.
✯Belirtili nesne için örnekler✯
▫️Orada eski bir arkadaşı gördüm.
▫️O gün dev gibi bir orduyu yendik.
▫️Duyuyor musun rüzgarın sesini?
✵Belirtisiz nesne✵
- özneyi bulduktan sonra yükleme sorulan "ne" sorusuna cevabını veren ögedir.
✯Belirtisiz nesne için örnekler✯
▫️Derse başlamadan çocuklara bir fıkra anlattım.
▫️Kardeşlerine küçük bir hediye almak istiyordu.
▫️Adam: "Artık size güvenmiyorum" diyordu.
♕︎Dolaylı tümleç
- Cümlede yüklemin bildirdiği hareket, iş veya oluşun yerini ve yönünü bildiren ögedir.
- Yer tamlayıcısı yükleme yaklaşma, bulunma, uzaklaşma ekleri ile bağlanan kelime ve kelime gruplarıdır.
- Dolayli tümleç yükleme " Nereye-Nerede-Nereden-Kime-kimde-kimden-neye-neyde-neyden-kaça-kaçtan" sorular sorularak bulunur.
✯Dolaylı tümleç için örnekler✯
▫️Adam adamdan korkmaz.
▫️ Kütüphanede aldığı kitaplari dolaba koymuş.
▫️ Anadolu insanının duyguları halı ve kilimlere işlenmiştir.
♕︎Zarf tümleci
- Cümlede yapılan işin gerçekleşmesinin zamanını, durumunu, yönünü, miktarını belirtilen ögedir.
- Bir cümlede aynı veya farklı türde birden fazla zarf bulunabilir.
- Nasıl, ne zaman, niçin, ne kadar, nere, neyle, kiminle sorularına yanıt verir.
✯Zarf tümleci için örnekler✯
▫️ düşüncelerini Çekinmeden, her zaman söylerdi.
▫️Tatil haberi alınca gözleri parladı birden.
▫️Okul bittikten sonra onu hiç görmedim.
Nαsı yαzdım αmαα
#100. ||#MXV☄️
[tex] \color{red}secret...[/tex]
