Cevap:
Türkler tarafından 963 yılında kurulmuş olup ilk Müslüman-Türk devletlerinden biridir. Devletin temelleri ilk kez Alp Tegin adlı bir Türk kumandanı tarafından Gazne şehrinde atılmıştır. Devletin merkezi olan Gazne’den dolayı “Gazneliler” şeklinde adlandırılmıştır. Ancak kaynaklarda Gazneli Sultan Mahmud’un “Yemînü’d-Devle” lâkabından dolayı “Yemînîler”, babası Sebük Tegin’den dolayı da “Sebük Tegînîler” diye de anılmaktadır.
Gazneliler Devleti’nin Sınırları
300 (912) yılından sonra Sâmânî Devleti’nde Türk vali ve kumandanlarına rastlanmaktadır. Merkezî hükümetin otoritesi zayıflamaya başlayınca bu Türk kumandanlar devlet idaresini ele geçirip yarı bağımsız olarak hüküm sürüyorlardı.209 Sâmânî hükümdarı I. Abdülmelik 23 Kasım 961 tarihinde ölünce, Sâmânî Devleti’nin Horasan orduları kumandanı olan Alp Tegin 961 (350) yılında Vezîr Ebû Ali el- Bel‛amî ile anlaşıp güç birliği yaparak Sâmânî tahtına kendi adayı Nasr b. I. Abdülmelik’i çıkarmaya çalıştılar. Ancak onların bu girişimi başarısızlıkla sonuçlanıp I. Mansûr b. Nuh (961-976) tahta çıkınca Alp Tegin yanında bulunan az sayıdaki kuvvetle birlikte Doğu Afganistan’daki Gazne şehrine çekilmeye mecbur kaldı. O, kısa sürede buranın mahalli hanedanı Levikler’i şehirden uzaklaştırmak suretiyle Gazne’ye hâkim oldu (Zilhicce 351 / Ocak 963). Ancak Levikler, Alp Tegin’in yerine geçen oğlu Ebû İshak İbrahim zamanında (963 – 966) Gazne’yi geri almayı başardılar. Ebû İshak İbrahim de Sâmânîler’den aldığı yardım sayesinde Gazne’ye yeniden hâkim olabildi. Ebû İshâk İbrahim’in oğlu olmadığından ölümünden sonra yerine Türk kumandanlarından BilgeTegin geçti. Bilge Tegin Gerdîz kalesini kuşattığı sırada öldü(364 / 974-975). Onunyerine Böri Tegin (Pîrî Tegin) geçti. Ancak Böri Tegin yeteneksizliği nedeniyle başarısız olunca 977 (366) yılında Türkler tarafından görevden alınarak yerine Alp Tegin’in en güvendiği adamlarından biri olan Sebük Tegin getirildi. Artık bu tarihten itibaren Gazneliler tahtına oturanlar hep onun ailesinden gelen kimseler oldu. Böylece Gazneliler Devleti Sebük Teginoğulları hânedanına dönüşmüş oldu.
cevabi nurdan bulabilirsin
