Cevap:
Seyahatname Özet
Evliya Çelebi 25 Mart 1611’ de Unkapanı’nda dünyaya gelmiştir. Ailesi aslen Kütahyalı olup fetihten sonra İstanbul' a yerleşmiştir. Bunun yanında Sandıklı, Bursa ve Manisa' da mülkleri olduğu bilinmektedir.
Tatlı dilli ve şair ruhlu olduğu için hizmet ettiği padişahlar tarafından sevilen Evliya Çelebi, Kanuni Sultan Süleyman ile bir çok sefere çıkmış, II. Selim ile Kıbrıs fethine katılmış, I. Ahmet zamanında Kabe'nin altın oluklarını yapmış ve ayrıca Sultan Ahmet Camii'nin süsleme işlerinde de çalışmıştır.
Evliya Çelebi’ de genç yaşta seyahat merakının başladığı görülür ve bu merakın temeli ilk olarak babası Derviş Mehmet Zilli’nin anlattığı hikayelerdir.
Sonunda bir gün bahsedilen o meşhur rüya gelir ve Evliya Çelebi’nin hayatında yeni bir dönem başlamış olur. 1630 yılının Muharrem ayının aşure gecesi İstanbul' da Yemiş İskelesi yanında ki Ahi Çelebi Camii’nde Hz. Peygamberi görür ve huzurunda "şefaat ya resulullah” diyeceğine “ seyahat ya resulallah” der ve peygamberimiz tarafından seyahat ve şefaat ile müjdelenir.
Bu olay sonrasında imparatorluğun izniyle önce İstanbul' u sonrasında da koca imparatorluğu adeta bir baştan bir başa dolaşır, gittiği yerler hakkında ne gördüyse ne öğrendiyse biraz abartılı biraz mizahi ama tatlı ve sıkıcı olmayan bir dille anlatır.
Seyahatname, tarih, coğrafya bilgisi, iktisat, folklör, yollar, hamamlar, evliyalar, menkıbeler, binalar, medreseler, hastahaneler, iklimler, dil, yiyecekler ve kısacası kültür ve hayatın içinde yaşayan her türlü unsurdan örülmüş zenginliklerle doludur.
Seyahatname, sadece bizim için değil başka milletler ve ülkeler için de kaynak olmuştur. Bu nedenle Almanca, Bulgarca, Farsça, Fransızca, İngilizce, Rusça, Yunanca ve Sırpça gibi dillere çevrilmiştir.
Seyahatname Evliya Çelebi'nin kendi anlatımıyla başlamıştır. Kendi diliyle anlatılan bu seyahatname de ilk önce meşhur Adıyaman anlatılmaktadır ve sonrasında aşağıdaki başlıklar teker teker ele alınarak ilgili yerler ve konular hakkında detaylı bilgilere yer verilmiştir.
Seyahatname’de yer alan başlıklar;
- Osmanlı Devletinin ortaya çıkışı
- İstanbul’ da olan garip ve acayip tılsımlar hakkındadır
- Denize ait tılsımlar
- Eski sarayın hayat suyu
- Büyük Ayasofya'nın yapılışı, sanat özelliği ile eni boyu
- Süleymaniye Camii
- Karahisari’nin yazısına övgü
- Evliya Çelebi’nin çocukluğu
- İstanbul’daki bu ustalık sahibi üstatlar
- İstanbul’daki hastahaneler
- Bursa, Bursalılar, Osmanlı Şehzadelerinin mezarları
- İstanbul’dan İzmit seyahat
- Sürmene, Günye, Çoruh Irmağı
- Defterdar Zâde Mehmet Paşa efendimizin Mevlevi Vezirle münakaşası
- Akşehir
- Konya
- Urfa
- Malatya
- Bitlis
- Tokat
- Amasya
- Erciş’ ten İstanbul' a seyahat
- Danişmentlilerin başkenti Niksar
- Fla Kalesi
- Kızılhisar
- Eski büyük şehir Atina
- İnebahtı Kalesi
- Ohri Kalesi
- Kütahya
- Manisa
- Maraş
- Eski Kale ve eski kıble olan Beytulmukaddes
- Medine’ den Mekke’ ye gidiş
- Sultan Selim Şah İsmail ile Çaldıran' da Sultan Selim' in kardeşlerini ve kardeşlerinin çocuklarını şehit ettiğidir
- Sultan Selim Mısır' a giderken Mercidabık’ ta Sultan Gavri ile savaşması
- Muhiddin-i Arabi’nin mezarı
- Mısır’ da olan bitki ye benzeyen yiyecekleri beyan eder
- Mısır' da olmayan sanayiden, yiyecek, içecek vetahıllardan haber eder
Evliya Çelebi Seyahatname’yi en son Seyahatim Hakkında başlığı altında okurları için düştüğü notlar ile bitmiştir.