Cevap:
ROMAN NEDİR?
Roman, yaşanmış ya da yaşanması olası, insanların başından geçebilen olayları, insanların iç dünyalarını, toplumsal olayı ya da olguyu, insan ilişkilerini ayrıntılarıyla anlatmayı amaçlayan bir anlatı türüdür.
Özellikleri:
Romanda yapı unsurları olay, kişi, yer ve zamandır.
Gözleme yer verilir. Kişi ve çevre betimlemeleri ayrıntılı biçimde yapılır.
Hikâyeye göre daha geniş bir pencereye sahiptir.
Romancı, romanın içinde günlük, anı, mektup, gezi yazısı gibi türlerden faydalanabilir.
Romanda anlatım birinci ve üçüncü kişi ağzından yapılır. Olay dizisi ve kişilikler oluşturulurken de gözleme dayalı anlatımın yanında iç konuşma, günlük tutma ya da mektup gibi yöntemler kullanılabilir.
Serim, düğüm ve çözüm olmak üzere üç bölümden oluşur.
Serim: Giriş bölümüdür. Romandaki kişiler, yer ve zaman okura tanıtılır.
Düğüm: Gelişme bölümüdür. Okurun merak duygusu zirveye çıkartılarak olaylar düğümlenir.
Çözüm: Sonuç bölümdür. Düğümlenen olaylar çözülerek okuyucunun merakı giderilir.
Edebi akımlara göre romanlar; romantik, realist, natüralist gibi türlere ayrılır. Türk edebiyatındaki ilk realist roman Recaizade’nin “Araba Sevdası”dır.
Roman Ögeleri
Roman dört temel öğeden oluşur. Romanın kurgusunu oluşturan dört temel unsur “yer, zaman, olaylar zinciri ve şahıs kadrosu “dur. Bazı romanlarda bunlara “fikir” unsuru da eklenir.
a. Kişi (kahramanlar): Romanların çoğunda geniş bir şahıs kadrosu vardır. Romanda başkarakter ve yardımcı karakterler bulunur. Romanda şahıslar ayrıntılı olarak tanıtılır. Roman kahramanının yaşamı, geniş bir zaman çerçevesi içinde baştan sona anlatılır. Roman kişileri "tip" ve "karakter" olarak karşımıza çıkar.
Tip: Belli bir sınıfı ya da belli bir insan eğilimini temsil eden kişidir. Tip evrenseldir, genel özelliklere sahiptir. Tipler "sevecen tip, alıngan tip, kıskanç tip, sosyal tip" gibi, bireysel olmaktan çok; başkalarında da bulunan ortak özellikler taşıyan ve bu özellikleri en belirgin şekilde temsil eden şahıs veya şahıs grubudur.
Karakter: Romanda olumlu, olumsuz yönleri ile verilen, belirli bir tip özelliği göstermeyen kişilerdir. Karakter, kendine özgüdür. Karakterler genel temsil özelliği göstermez. Karakterler, birden fazla özelliği belirlenmiş, tipik olan birkaç özelliği ile insanın iç çatışmaları ve çıkmazlarını verme görevini yüklenmiş roman şahıslarıdır. Karakterler çok yönlü olup, değişkenliğe sahip kişiler oldukları için bunlara "yuvarlak roman kişisi" de denmektedir.
b. Olay: Romanlar, temel bir olay etrafında gelişen ve iç içe geçmiş çok sayıda olaydan oluşur. Romanda anlatılan olaylar hayattan alınabileceği gibi, tarihten, anılardan, okunan kitaplardan ve masallardan da alınabilir. Önemli olan, konunun gerçeğe uygun olmasıdır. Romanda olaylar her yönüyle ayrıntılı olarak işlenir. Her olay bir nedene bağlanır. Böylece okuyucu, romanın içine çekilir.
c. Çevre (yer): Romanlardaki kişilerin yaşadığı, olayların geçtiği yerdir çevre. İnsanlar gibi, roman kişileri de belli bir çevrede yaşar. Bu çevre, okuyucuya betimleme yoluyla anlatılır. Romanda olayların geçtiği ve kişilerin yaşadığı yerler, çevre ve diğer mekânlar çok ayrıntılı şekilde verilir.
d. Zaman: Romanlarda zaman kavramı belirgindir. Olay veya olaylar belirli bir zaman diliminde yaşanır. Romanlarda fiiller genellikle "-di'li geçmiş zaman" kipinde kullanılır. Klasik romanda zaman "geçmiş, şimdiki ve gelecek zaman" olmak üzere üç dilimde verilir. Çağdaş romanda bu anlayış etkin değildir. İnsanın hatırlama yeteneğinden yararlanılarak zamanlar arası geçiş yapılır. İç içe değişik zaman dilimlerinden söz edilebilir. Birkaç zaman bir arada kullanılabilir. Şuur akışı tekniğiyle geriye dönüşler veya ileriye gidişler olabilir.
e. Fikir: Çoğu romanın fikirsel bir yönü de vardır. Romandaki olayların, durumların ve davranışların nedenleri araştırılır; kişilerin psikolojik tahlilleri yapılır ve olayların sonuçları üzerinde durulursa romanın ana düşüncesi ve yardımcı düşünceleri belirlenebilir.
f. Dil ve anlatım: Her romana, eserini kendine özgü görüş, anlayış ve anlatış özelliğine göre oluşturur. Anlatmaya bağlı eserlerde, özellikle de roman ve hikâyeler birinci veya üçüncü kişi ağzından anlatılır. "Birinci kişili anlatım'da "ben, biz"; 'üçüncü kişili anlatım' da eserlerde "o, onlar" özneleri kullanılır. Yüklemler bu öznelere göre çekimlenir. Ayrıca bu tür eserlerde üç tür anlatıcı bakış açısından söz edilebilir. "Dün Ali ile Ayşe'yi eve çağırdım. Birlikte ders çalıştık."Burada birinci kişili anlatım söz konusudur. "Dün Ali ile Ayşe 'yi eve çağırdı. Birlikte ders çalıştılar." Burada üçüncü kişili anlatım söz konusudur.
EK BİLGİ 1:
ROMAN TÜRLERİ
1) Tarihi Roman
2) Macera Romanı
3) Kır Romanı
4) Sosyal Roman
5) Tahlil Roman olmak üzere 5 çeşittir
1) Tarihi Roman
Geçmişte geçiyormuş gibi gösterilen bir takım olaylar icat etmek; bu olaylara çerçeve olarak, bir dönemin olaylarını, ahlak, adet ve kıyafetini vermek, hayali kahramanlara gerçek kişileri karıştırmak ve bu suretle tarihin ve romanın ayrı uyandırdıkları ilgileri bir araya getirmek suretiyle yazılan romana denir. Tarihi roman vadisinde ilk eser, Namık Kemal’in Cezmi adlı romanıdır.
2) Macera Romanı
Günlük hayatta rastlanmayan, çarpıcı, heyecanlı ve esrarlı olayları anlatan romanlardır. Polis romanları ile egzotik romanlar da macera türü içerisine girerler. Bizde Polis romanlarının ilk örneğini Server Bedi (Peyami Safa) vermiştir.
3) Kır Romanı
Köylülerin hayatını, onların adet, ahlak ve duygularını söz konusu eden romanlardır. Türk edebiyatında ilk köy romanı Nabizade Nazım’ın Karabibik adlı eseridir.
4) Sosyal Roman
Toplumların sosyal sorunlarını konu olarak alıp anlatan romanlardır. Kişilerin bireysel hayatları bu tür romanlarda ikinci planda kalır.
5) Tahlil Romanı
İnsanın iç dünyasını, insan benliğinin sosyal hayattaki reaksiyonlarını konu olarak alan romanlara denir. Türk edebiyatında ilk tahlil romanı Mehmet Rauf’un Eylül adlı eseri sayılabilir.
EK BİLGİ 2:
TÜRK EDEBİYATINDA ROMAN
Türk edebiyatında roman tanzimat dönemi’nde çeviri yoluyla girmiştir. İlk çeviri roman Yusuf Kamil Paşa’nın Fenelon’dan çevirdiği Telamaktır. (1859)
Türk edebiyatında ilk yerli roman denemesi Şemsettin Sami’nin “Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnat” adlı eseridir. (1872)
Batılı anlamda modern romanın kurucusu ise Mai ve Siyah, Aşk-ı Memnu gibi romanlarıyla Halit Ziya Uşaklıgil sayılır.
Türk edebiyatının ilk edebi romanı Namık Kemal’in yazdığı İntibah’tır.
Türk edebiyatının ilk tarihsel romanı Namık Kemal’in yazdığı Cezmi’dir.
İlk psikolojik roman Mehmet Rauf’un yazdığı Eylül’dür.
İlk köy romanı Nabizade Nazım’ın yazdığı Karabibik’tir.
İlk otobiyografik romanı Peyami Safa’nın Dokuzuncu Hariciye Koğuşu’dur.
İlk tezli (natüralist) roman Nabizade Nazım’ın yazdığı Zehra adlı eseridir.
İlk realist roman Recaizade Mahmut Ekrem’in yazdığı Araba Sevdası adlı eseridir.
Kolay gelsin
Başarılar
#AyanoAishi01
#OptiSınav
#OptiAdayı
