Merhaba,
İşin kim tarafından yapıldığını anlamamız için 3 tane özne türü vardır.
Cümlede işi kimin yaptığı çok açık bir şekilde belli ise bu gerçek öznedir.
İkinci özne türü gizli öznedir. Burada ise işin kimin yaptığı bellidir ama cümle içerisinde gösterilmemiştir.
Asıl sorumuzdaki sözde özneyi ise detaylı bir şekilde açıklayalım; Eğer cümlemiz de işin kim tarafından yapıldığı belli değilse, nesne yapılan işten etkilenme görevini üstlenir. Kısaca işin kim tarafından yapıldığı belli değil, nesne ise cümledeki işi üstleniyor biz buna sözde özne diyoruz.
- “Çiçekler sulanıyor.” cümlesini ele alalım => İşi kimin yaptığı belli değil. Aynı zamanda nesne görevi üstlenmiş. Kim sulanıyor? → Çiçekler
- “Kapı çalındı.” Burada aynı şekilde işi kimin yaptığı belli değil ama kapı sözcüğü sözde öznedir. Kim çalındı? → Kapı
_______________________________
Şimdi nesneleri inceleyelim;
Özne bir iş yapsın diyelim. Nesne bundan etkilenir. O da onu yapar yani. Bu şekilde düşünürsek buna nesne deriz.
Neyi, kimi sorularını sorarak bulduğumuz belirtili nesne (ı,i ekleri alır)
“İzmirde Nisayı gördüm.” → Nisa belirtili nesne olur. (görüldüğü gibi aynı zamanda ı,i eki almış ve kimi? sorusuna cevap)
Yükleme sorulan “ne” sorusuna cevap alıyorsak belirtisiz nesnedir.
“Her sabah manavdan bir nisa(havuç) alırım. :)”
ZOJKE..