Cevap:
Osmanlı Devleti’nin dönüşüm sürecini analiz edebilmek için son yüzyılındaki
gelişmelere odaklanmak gerekir. Osmanlı Devleti’nde yaşayan tüm halklar ve sosyo-kültürel-
iktisadi yapı 16. yüzyıldan itibaren yurtiçindeki farklı güçler ve Avrupa ülkelerinin etkisiyle
büyük bir dönüşüme tabi olmuştur. Osmanlı Devleti’nin gücünün dorukta olduğu 17. yüzyılın
başlarında bile imparatorluk ciddi sıkıntılarla karşı karşıya kalmıştır (Karpat, 1972: 243).
Osmanlı Devleti’nde sosyo-ekonomik alandaki dönüşüm sürecinde dört farklı sosyal
sınıfın etkisi büyüktür. 15. yüzyıldan itibaren Osmanlı devlet memurlarının görev, yetki ve
sorumlulukları itibarıyla uzmanlaşmaya başladığı ve bürokraside seyfiye, ilmiye ve kalemiye
olmak üzere üç farklı sınıfın ortaya çıktığı görülmektedir. 16. yüzyılın başından itibaren,
dönüşüme yol açan bir dizi yeni unsurun etkisiyle, devreye giren tüccarlar, esnaflar ve gıda
üreticileri (köylüler ve çiftçiler) geleneksel sosyal düzende sapmalara yol açmışlar ve
dönüşüm sürecini hızlandırmışlardır. Bu yeni aşamada oluşan yapısal dönüşüm seyfiye ve
kalemiye sınıfının sosyo-ekonomik öneminin azalmasına yol açmıştır. Bu sosyal ortam içinde