Cevap:
Açıklama: İbadetlerin toplumsal etkileri ve faydaları nelerdir? ibadet sadece ferdi midir?
Dînimizde ibâdetler sadece ferdî değildir. Ailevî ve içtimâî vazifeler de vardır. Bedenî ibâdetler yanında mâlî ibâdetler de vardır.
Efendimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem- ashâbına sık sık sorardı;
“Bugün bir yetim başı okşadınız mı?”
Yani yetimin maddî ve mânevî ihtiyaçlarına bir katkıda bulundunuz mu?
“Bugün Allah için bir hasta ziyaretinde bulundunuz mu?”
“Bugün bir cenâze teşyiinde bulundunuz mu?” (Bkz. Müslim, Fedâilü’s-Sahâbe, 12)
Bütün bunları gerçekleştirebilmek için de, ömrü fâsılasız şekilde, hasenât ile doldurmak zarûrî. Âyet-i kerîmede buyurulduğu gibi:
فَاِذَا فَرَغْتَ فَانْصَبْ وَاِلٰى رَبِّكَ فَارْغَبْ
“Boş kaldın mı hemen (başka) işe koyul ve yalnız Rabbine yönel.” (el-İnşirâh, 7-8)
Bir hayır işini bitirdin, diğer hayır işine koş. Böylece hayatının her sahasını İslâm ile âbâd eyle!.. Vîrâne olmaktan kurtar!
Dâimâ kuyumcu terazisi hassâsiyetiyle; kazancını, günlük yaşayışını, evdeki, iş yerindeki hâlini, insanlarla münasebetlerini değerlendir.
–Benim kazancım nasıl? İçinde şüpheli bir şey var mı?
–Bir dükkânı kiraya verdim. Onu ehil bir kimseye mi verdim, yanlış iş yapan bir kişiye mi kiraya verdim?
–Hak-hukuka dikkat ettim mi? Maiyyetimde çalışan kişilerin, haklarını verdim mi? Alın terlerini helâl ettirdim mi?
–Mîrasta bir hak yedim mi? Bir aile büyüğü veya ferdi vefat ettiğinde, ehil bir fıkıh âlimine; «Bu meselede ilâhî tâlimat nedir?» diye sordum mu?
–Eğer haksızlık yaptıysan, İslâmî usûle riâyet etmediysen kıyâmette onun hesabı var. Dünyada da haramlar gönle zehir saçar, ibâdet zevkini kurutur. Hattâ kabulüne mâni olur.
Hadîs-i şerifte hulâseten şöyle buyurulur:
“Kazancı haram bir kişi hacca gelir; «Lebbeyk!» der fakat ona; «Lâ lebbeyk! / Sen reddedildin!» denir.” (Bkz. Heysemî, III, 209-210)
Onun için lokmaların helâliyeti husûsunda mîras hukukuna çok dikkat etmek lâzım.
