Merhaba ♥
Ekvator: Kutup noktalarına eşit uzaklıkta bulunan ve Dünya’nın en şişkin yerinden geçtiği
varsayılan daireye Ekvator denir.
Paralel: Ekvator’a paralel geçtiği varsayılan dairelere paralel ya da paralel daireleri denir.
Başlangıç paraleli Ekvator’dur.
Meridyen: Bir kutuptan başlayıp diğer kutba kadar uzanan ve Ekvator’u dik olarak kestiği
varsayılan yaylara meridyen adı verilir. İngiltere’nin Greenwich gözlemevinden geçen
meridyen, başlangıç meridyenidir.
Coğrafi Konum
Dünya üzerinde, herhangi bir noktanın coğrafi konumunun belirlenebilmesi için, o noktanın
matematik konumu ve özel konumu belirlenmelidir.
Matematik (Mutlak) konum, bir yerin konumunu paraleller ve meridyenler yardımıyla
belirtilmesidir. Kısaca Dünya üzerindeki bir noktanın Ekvator’a ve başlangıç meridyenine
göre konumu, bize o yerin matematik konumunu yani coğrafi koordinatlarını verir.
Özel (Göreceli) konum ise bir ülkenin bulunduğu kıtaya, denizlere ve okyanuslara göre
konumunu, yer şekilleri ve komşuları gibi özelliklerinden yararlanılarak belirtmektir.
Türkiye’nin matematik (mutlak) konumu şu şekilde belirtilir: Ülkemiz, 36 ile 42 derece
kuzey paralelleri ve 26 ile 45 derece doğu meridyenleri arasında yer alır. Başka bir deyişle,
ülkemiz ekvatorun kuzeyinde, Kuzey Yarım Küre’de, başlangıç meridyeninin doğusunda,
Doğu Yarım Kürede’dir. Ülkemiz, Ekvator ile Kuzey Kutbu arasında olduğu için, ülkemizde
ılıman iklimler görülür. Bu sayede ülkemizde çeşitli tarım ürünleri yetiştiririz. Ayrıca
ülkemizde kuzeyden esen rüzgârlar sıcaklığı azaltırken güneyden esen rüzgârlar sıcaklığı
artırır. Matematik konumumuzun bir diğer sonucu da dağlarımızın kuzeye bakan
yamaçlarının güneye bakan yamaçlarımıza göre daha soğuk olmasıdır. Bunun nedeni,
Güneş ışınlarının geliş açısının ülkemizin güneyinden kuzeyine doğru daralmasıdır. Bu
nedenle, ülkemizde güney yamaçlara yerleşim daha sık görülür.
Türkiye’nin özel konumuna baktığımızda; Avrupa, Asya ve Afrika kıtalarının birbirine en
çok yaklaştığı bölgede olduğu söylenebilir. Ayrıca ülkemiz, İstanbul ve Çanakkale boğazları
sayesinde Asya ve Avrupa kıtaları arasında köprü oluşturur. Üç tarafı denizler ile çevrili
ülkemizin yükseltisi batıdan doğuya doğru artmaktadır ve ülkemizde engebeli araziler geniş
yer tutmaktadır.
Türkiye; güneyinde Suriye ve Irak, doğusunda İran, Azerbaycan ve Ermenistan,
kuzeydoğusunda Gürcistan, kuzeybatısında Bulgaristan ve Yunanistan ile komşudur.
Ülkemizin etrafı, petrol bölgesi olan Ortadoğu, Kafkaslar ve sanayisi gelişmiş ülkelerin
bulunduğu Avrupa ile çevrilidir.
Ülkemizin Dünya üzerindeki coğrafi konumu ve coğrafi özellikleri, ülkeler arası siyasi
ilişkilerimizi etkilemektedir. Buna Jeopolitik konum denir. Örneğin, Avrupa ve Asya ülkelerini
birbirine bağlayan ticari yollar üzerinde olmamız, bu ülkeler ile ilişkilerimizi geliştirir.
Kıtalar ve Okyanuslar
Dünya üzerinde yedi tane büyük kara parçası bulunmaktadır. Bunlara ana kara veya kıta
denilmektedir. Kıtalar; Asya, Avrupa, Kuzey Amerika, Güney Amerika, Okyanusya
(Avusturalya), Antarktika ve Afrika olarak adlandırılmıştır. Kıtaları birbirinden ayıran geniş
su kütlelerine ise okyanus denilmektedir. Dünya’da en geniş alan kaplayan okyanus, Büyük
Okyanus’tur. Amerika kıtalarını Avrupa ve Afrika kıtasından ayıran okyanusa ise Atlas
Okyanusu adı verilmiştir. Afrika, Asya ve Okyanusya kıtaları arasında kalan okyanus ise
Hint Okyanusu’dur.
Bu bilgiler işine yarar umarım. İYİ DERSLER...☻
