Açıklama:
Hikâye New York’tan Buenos Aires’e giden bir gemide geçmektedir. Anlatıcı Arjantin’de düzenlenecek satranç turnuvasına katılmak için kendileriyle aynı gemiye binen dünya satranç şampiyonu Mirko Czentovic ile karşılaşır ve bir arkadaşı da bu şampiyonun ilginç hayat hikâyesini arkadaşına anlatır. Aslında zekâ geriliğine sahip biri olarak tanımlanabilecek aynı zamanda cahil olan böyle bir kişinin dünya satranç şampiyonluğuna ulaşmış olması anlatıcının dikkatini çeker. Bu tür ilginç kişilikleri yakından incelemeye özel bir ilgisi olan anlatıcı Czentovic ile yakınlaşmak istese de dost canlısı olmayan biri olduğundan bu konuda başarılı olamaz. İlgisini çekmek için ilk olarak karısı ile satranç oynamaya başlar ve bu oyuna kısa sürede gemideki diğer satranç meraklıları da katılır. Bu meraklılardan biri olan McConnor büyük bir zenginliğe sahiptir ve Cznetovic ile ücreti karşılığında bir maç ayarlar. Anlatıcı, gazeteci arkadaşı, McConnor ile birlikte bir grup diğer yolcu şampiyona karşı oynadıkları ilk maçı kaybederler. İkinci maç esnasında ise gizemli bir yabancı kendilerine yapacakları bir hamle konusunda uyarıda bulunur ve ardından hamlelerle ilgili yaptığı tavsiyelerle neredeyse kaybettikleri bir oyunu berabere bitirmeyi başarırlar. Hikâyenin en güzel bölümünü de anlatıcının bu gizemli yabancının satrançta nasıl böylesine başarılı bir hale geldiğini anlattığı kısım oluşturur. Ertesi gün anlatıcımız, bu gizemli yabancıyı Czentovic ile birebir maç yapmaya ikna etmek için onunla buluşur. İsmini Dr. B. olarak verdiği bu kişinin satrançta nasıl bu derece iyi hale geldiğinin öyküsü, kitabın da en önemli kısmını oluşturuyor. Avusturyalı saygın bir aileden gelen ve şirket faaliyetleri nedeniyle Naziler tarafından sorguya alınan Dr. B. içinde uğraşabileceği hiçbir şeyin olmadığı bir otel odasına hapsedilir. Burada düzenli olmayan sorgulamalar haricinde konuşabileceği kimse yoktur. Bu psikolojik işkence nedeniyle itiraflarda bulunmaya karar vermişken, sorgu odasının yanındaki duvarda asılı bir ceketin cebindeki kitabı fark eder ve onu çalar. Amacı vaktini geçirebileceği ve kafasını dağıtabileceği bir şeylerle meşgul olmaktır. Kıyafetinin içine gizlediği ve odasına getirdiği kitabın satranç şampiyonalarındaki oyunların hamleleriyle ilgili olduğunu öğrenince ilk başta hayal kırıklığına uğrar. Ancak kafasını meşgul etmek için tüm oyunları ezberler ve her gün zihninde oynamaya başlar. Bir süre sonra kendi kendine maç yapar hale gelir ve zihni gibi kişiliği de ikiye bölünür. “Satranç Zehirlenmesi” adını verdiği bu rahatsızlık nedeniyle hastaneye kaldırılır ve buradaki bir doktorun yardımıyla hapsedildiği yerden kurtulur. Güney Amerika yolculuğu esnasında da satranç müsabakasına şahit olarak müdahalede bulununca aslında ne derece ustalaştığını fark eder. Bir deneme yapmak amacıyla teklifi kabul ederek Czentovic ile yaptığı ilk maçı kazanır. İkinci maç esnasında psikolojik rahatsızlığı nükseder ve hayalinde oynadığı oyunla gerçek oyunu birbirine karıştırınca anlatıcının yardımıyla kendini bu zor durumdan kurtarır. Kendi ifadesiyle bu son oyunudur ve hayatında bir daha satranç oynamayacaktır.
