Cevap: Osmanlı Devleti’nde İsyanlar:
Yüzyıllarca Anadolu’da hakimiyet sahibi olan Osmanlı Devleti, 16. ve 17. yüzyılda bazı isyanlarla karşılaşmıştır. İsyanlar 3 e ayrılır : Celali İsyanları,Suhte Ayaklanmaları,Yeniçeri İsyanları
Celali İsyanları: Celali İsyanları, Yavuz Sultan Selim döneminde (26 Mayıs 1512 – 22 Eylül 1520) ortaya çıkmıştır. Bu isyanlar adını bu isyanları mehdilik iddiasıyla Tokat’ta başlatan Bozoklu Şeyh Celal’den almıştır.
Suhte Ayaklanmaları: 16. Yüzyılda Sivas’ın batısında kalan Anadolu topraklarında gerçekleşen Suhte Ayaklanmaları’nın genel sebebi, klasikleşmiş medrese geleneğinin bozulmaya uğramasıdır.
Yeniçeri İsyanları: Çoğu İstanbul’da gerçekleşen Yeniçeri İsyanları’nın temel sebebi, ekonomik sorunlar ve iktidar mücadelesidir. Ayrıca ekonomik nedenler birçok kez iktidar mücadelesinin bahanelerinden olmuştur.
Osmanlı Devleti’nde Düzeni Koruma Çabaları:
Ekber ve Erşed Sistemi: Osmanlı Devletinde uzun bir süre boyunca tahta geçecek kişinin kim olacağı konusunda kesin kurallar olmamıştır. Bu da taht kavgalarına neden olmuştur. Gerçekleşen taht kavgaları devletin siyasi yapısına zarara vermiş, siyasi karışıklıklara zemin hazırlamıştır. Bunların üzerine Fatih Sultan Mehmet, “kardeş katli” adıyla bilinen uygulamayı hayata geçirmiştir.
Lale Devri Yenilikleri: 1718-1730 tarihleri arasındaki döneme Lale Devri adı verilir. Bu dönem Pasarofça Antlaşması ile başlamış ve Patrona Halil İsyanı ile sonlanmıştır. Lale Devri’nde birçok yenilik hayata işlemiştir. Askeri, sosyal, kültürel, siyasi gibi birçok alanda yenilikler yapılmış, halkın Avrupa’ya olan merak duygusu artmıştır.
Matbaa ve Bilginin Üretilmesi: Matbaa, gelişmelerin halka yayılmasında rol oynayan en önemli etmenlerdendir. Modern anlamda ilk matbaa Gutenberg isimli bir kişi tarafından 1450’lerin başında ve Avrupa’da geliştirilmiştir. Osmanlı’da ise ilk matbaa kurulumu gayrimüslimler tarafından gerçekleşmiştir.
İlim ve İrfan Erleri: İlim ve irfan erleri, Osmanlı ilim geleniğinin şekillenmesinde etkili olmuş, geleneğe yenilikler getirmeye çalışmışlardır. Ülke dışından gelen bazı alimler halka pozitif bilimler ile ilgili eserler vermiş, bu eserler de Osmanlı’nın Kuruluş Döneminde halkın eğitim ihtiyacının karşılanmasında önemli bir etmen olmuştur.
Açıklama:
