Cevap:
Gazoz Ağacı Özeti
Hikâyenin başında, mahalle ve mahalle yaşantısının kısa bir görünümü verilmektedir. Mahalle, denize yakın bir yerdedir. Mahallenin bakkalı, kokusu, türlü türlü renkleriyle çocukları kendine çekmektedir. Eski, tahta evlerin oluşturduğu dar sokaklarda çocuklar gündüzleri birdirbir, geceleri saklambaç oynamaktadır. Bazen bu saklambaca gençler de katılmaktadır.
Bakkalın yanı başında da Hacı Emin’in kahvesi bulunmaktadır. Yaz ve kış mevsimlerinde çok kalabalık olan bu kahvede, işsiz gençler maça kızı, pişpirik, kaptıkaçtı oynamaktadır. Kahvehane, özellikle akşamlan kalabalıklaşır, gündüzleri sadece birkaç genç bulunur.
Bu mahalledeki kadınlar da akşam beşe doğru yanlarında yiyeceklerle sahile inerler. Kadınlar hep beraber deniz kıyısında eğlenirler.
Bu hikaye bir gencin bir kıza ilgi duyması veya birilerinin evlenmesi hadisesidir. Dedikodu, tüm mahalleye hemen yayılıverir.
Saim de kahvenin karşısındaki pembe evin kızına âşık olmuştur. Haber, hemen mahallede yayılmıştır. Saim, artık kızı görebilmek için günün her vakti kahvededir. Saim, kızı seyretmekten başka bir şeyle ilgilenemez olduğu için sürekli oyunlarda yenilmektedir. Her yenildiğinde karşısındaki gazoz aldığı için en sonunda adı “Gazoz Ağacı”na çıkmıştır. Saim’in içi aşkla dolu olduğundan bu lakabı umursamamaktadır.
Bir gün yolda kızla karşılaşır. Heyecanlanır, dili tutulur. Ona sadece: “Nereye?” diye sorabilmiştir. Kız da yıllardan beri onu tanıyormuş gibi “Eve…” diye cevap vermiştir. Sa-İm’İn aylardan beri içi yanmaktadır. Heyecanlansa da kıza duygularını anlatmalıdır. Kıza, onu sevdiğini söyleyiverir. Kıza, onunla evlenmek istediğini anlatır.
Saim, bu olaydan sonra çok değişmiştir. O hovarda genç, un fabrikasında çalışmaya başlamıştır. Tek istediği şey, kızla beraber mahalleden kaçmak, küçük bir odacık tutup yaşamaktır. Düzenli bir hayatı istemektedir. Sabahları işe gittiği, eşinin ona yemek hazırladığı günleri hayal etmektedir.
Bir gün, Saim bu düşüncelerini gerçekleştirir. Kızı da yanına alarak şehrin bir başka ucunda bir apartmanın çatısında bir odalık bir eve taşınır.
Artık, sabahlan erken kalkmakta, işine gitmektedir. Eşi Melahat’la düzenli bir hayata başlamıştır. Akşamları, işin yorgunluğunu karısının onu evde beklediğini düşününce atmaktadır. Eviyle ilgili her şey onu çok mutlu etmektedir. Karısı, o eve gelir gelmez ona sıcacık yemekler hazırlamaktadır. Karısına gününün nasıl geçtiğini sormaktadır her akşam. Karısı Melahat hiçbir yeri bilmediği için bütün gün kocasını evde beklemekten başka bir sey yanmamaktadır.
Yine böyle bir gün, akşam Melahat evde kocasını beklemektedir. Saim, eşinin ona hazırladığı sıcak yemekleri yer. Melahat, Saim’in sigara içmesini bekler. Sonra Saim, Mela-hat’ın canının sıkıldığını düşünerek onu gezmeye götürür. Sa-im’le Melahat ışıklı, aydınlık, kalabalık bir caddeye çıkarlar. Bir mağazada mankenin üzerinde gördüğü elbiseye dalar, gider. Melahat, mahalleden ayrılırken böyle kıyafetleri olacağını hayal ermiştir. Oysa kocası, onun vitrindeki kıyafete bakmasına bile tahammül edememektedir. Kocasının hastalık için sakladığı 30 lira ile ona elbise almasını İster. Saim, sinirlenir. Birlikte sinemaya giderler. Melahat, çok mutsuz-laşmıştır. Sinemada sessiz sessiz ağlar. Evlerine gidene kadar tek kelime konuşmazlar. Saim de o mahallede içini titreten kızın yanında, eşi olarak bulunduğunu düşünür. Ona olan aşkının zayıfladığını hisseder. Artık hiç heyacan duymamaktadır. Aynı sebeplerden dolayı edilen kavgalarla süren, Melahat’in canı sıkılarak Saim’i beklediği günler geçer. Melahat çok sıkılmaktadır. Küçücük evin işi sabah erkenden biter. Ondan sonra yapacak hiçbir şey bulamaz. Mahallede hiç kimseyi tanımamaktadır. Saim de yalnız dışarıya çıkmasına izin vermemektedir.
Bir gün, Melahat.değişik bir şey yaşar. Dış kapıyı açtığında karşısında bir genç görür. Genç, alt kattaki terzinin çırağıdır, sigara içmek için onların kapısını önüne gelmiştir. Genç, ondan sigara içtiğini ustasına söylememesini rica eder. Sa-im’e bu olayı söylemez. Çırak her gün kapıya gelmekte, sohbet etmektedir. Böylece Melahat da sıkılmaktan kurtulmaktadır. Melahat, çocukla bir konuşmasında kocasının olduğunu söyler. Çocuk çok üzülür. Melahat da çocuğun üzülmemesi için “O sadece geceleri gelir.” der. O anda, Melahat memleketini bu genç için değil de Saim için terk ettiğine üzülür. Bu genç, onu daha mutlu edecektir. Ona kocasının almadığı elbiseleri alacaktır. Saim, ona hayallerindeki hiçbir şeyi vermemistir. Günler geçtikçe, çırak artık Melahat’in evine gelmeye, onunla sohbet etmeye başlar. Çocuk ona ‘abla’ diye hitap etmekte; fakat onu sevdiğini söylemektedir. Çocuk, ona bir miktar parasının olduğunu, onunla kaçabileceğini söyler. Melahat buna güler. Kocası da aynı şeyi söyleyerek onu buraya getirmiştir. Aynı şeyleri yaşayacak olduktan sonra bu çocukla kaçması anlamsızdır. Fakat artık Saim’i hiç sevmediğini anlamıştır. Kocasına bir mektup bile bırakmadan onu terk etmek düşüncesi, onu mutlu etmektedir. Çocukla bu kaçışı, günlerce konuşurlar fakat kesinleştirmezler. Saim’le hayatları da aynı şekilde sürüp gitmektedir.
Saim, karısındaki değişiklikleri az da olsa fark etmektedir. Bir gün yolda mahalleden dostu Osman’la karşılaşır. Osman, ona kahvede yeni bir oyun oynadıklarından bahseder. Bir sene geçmesine rağmen Saim mahalleyi, kahveyi, oradaki yaşamını çok özlemiştir. Bir kız için o yaşamı terkettiğine inanamaz. Osman’ın mahalleye davetini kabul eder, onunla gider.
Akşam yemeklerini her günkü gibi ısıtan Melahat, Saim’i merak eder. Gece yarısı olmuştur, Saim hâlâ gelmemiştir. Evlendiklerinden beri ilk defa eve geç gelecektir. Yarı umursamaz, yarı merak hâlinde uyuyakalır. Sabah olduğunda, kocasının hâlâ gelmediğini görür. Akşam Saim aynı vakitte gelir. Melahat’a hiçbir açıklama yapma ihtiyacı duymaz. Melahat ona kızarak gece neden gelmediğini sorar. Saim eski mahalle kahvesine gittiğini, geceyi de evinde geçirdiğini söyler. Melahat, çok üzülür. Anlar ki Saim artık ondan sıkılmıştır. Aynı şekilde yemeklerini yer ve uyurlar. Saim, zamanla bu kaçamaklarını artırır. Haftada birkaç gün üst üste eve gelmemeye başlar. Yine böyle eve gelmediği bir günün sonunda, eve gelir. Kapıyı Melahat açmaz. Eşyalarını da alarak gitmiştir. Saim sadece “Niye gitti acaba?” diye sorar kendi kendine. Gece yanında bir boşluk hisseder, o kadar. Aradan üç dört gün geçtikten sonra Melahat gelmeyince evi boşaltır, eski mahallesine döner.
Ertesi baharın son günlerinde, Saim ve arkadaşları Sirke-ci’de yerler, içerler, eğlenirler. Saat 10′a doğru Beyoğlu’na çıkarlar. İşıklar yanan bir kokteyl salonuna girerken arkadaşı, Saim’e: “Bak seninki.” der. Melahat yanında bir adamla yanlarından geçer. Saim: “Ne yapalım yahu, benimkiyse benimki.” diyerek umursamaz. Melahat ise onları görmemiştir bile. Yanlarından güzel bir koku bırakarak geçip gitmiştir.
Martıya Uçmayı Öğreten Kedi Özet
Martıya Uçmayı Öğreten Kedi iki bölümden oluşuyor. İlk bölümde Zorba’nın yaşam öyküsü, Kengah’ın Zorba’yla karşılaşana kadar yaşadıkları ve Kengah ile Zorba’nın konuşmaları yer alıyor. İkinci bölümde ise olaylar kısa bir süreliğine yumurtanın, daha sonra ise yavru martının etrafında şekilleniyor.
İlk bölümün sonunda başlayan kediler arasındaki dayanışma, kitap boyunca artarak devam ediyor. Aralarından birinin sözünü kendi sözleri gibi görmeleri ve ona sonuna kadar destek olmaları ise olumlu bir örnek oluyor. Ayrıca kedilerin birbirlerinin yanı sıra kendilerinden başka bir canlı için türlü fedakarlıklar yapmaları da dikkat çekiyor. Kitap bu gibi örneklerle, insanların hayatlarından çıkarmaya başladıkları erdemleri hatırlamalarını sağlıyor. Bu yönüyle çocukların yanı sıra yetişkinlere de hitap ediyor.
Albay’ın Sekreter’e sürekli “miyavlarını” ağzından aldığını söylemesi ve Profesör’ün en basit olaylara bile “korkunç” diyerek tepki vermesi ise kitaba hem güldürücü hem de düşündürücü bir yön katıyor. Harry’nin Liman Çarşısı’ndaki Matias ise adeta tüm kötü özellikleri üzerinde toplamış, hilekar ve alkolik bir şempanze olduğu için sevilmeyen bir karakter oluyor. Kitapta, kedilerin aksine kendi çıkarlarını ön planda tutan Matias’ın varlığı ise kedilerin bu erdemini daha da belirginleştiriyor.
Büyük bir martı sürüsü gökyüzünde ilerliyor. Bir süre sonra mola vererek, güç toplamak için balık avlayıp yemeye başlıyorlar. Onlardan biri olan dişi martı Kengah da diğer balıklar gibi denize dalıp balık avlıyor. Bir süre her şey yolunda gidiyor. Fakat Kengah son kez denize dalıp çıktığında etrafta kendisinden başka martı kalmadığını görüyor. Ayrıca denizde petrole bulandığı için daha iyice çaresizleşiyor. Ama hiçbir şey yapmadan pes etmek yerine, denizin temiz kısmına gidip bedenini petrolden temizlemeye çalışıyor. Neyse ki kanatları bedenine yapışmadığı için kuyruğunu biraz temizleyip uçmaya başlıyor. Bir süre uçtuktan sonra gücü tükeniyor ve bir balkona düşüyor.
Kengah’ın düştüğü balkonda Zorba adlı siyah bir kedi bulunuyor. Kengah balkona düştüğü sırada Zorba, sahiplerinin tatile çıkmasını fırsat bilerek keyif çatıyor. Ama gökyüzünden pat diye düşen kirli ve kötü kokulu martıdan sonra Zorba’nın güneşlenme keyfi sona eriyor. Kengah, Zorba’nın iyi bir kedi olduğunu anlayarak ondan yardım istiyor. Böylece gücü tükenmeden yumurtlamaya çalışarak, Zorba’dan üç şey için söz istiyor. Zorba da Kengah’a yumurtasını yemeyeceğine, civciv çıkana kadar yumurtayı koruyacağına ve yumurtadan çıkan civcive uçmayı öğreteceğine dair söz veriyor. Ardından da Kengah’a yardım etmek için Albay’dan yardım istemeye gidiyor.
Lokanta kapısında Zorba’yı Sekreter karşılıyor ve Zorba’nın Albay’la görüşmesini sağlıyor. Zorba tüm olanları Albay’a anlatınca yardım istemek için hep beraber Profesör’e gidiyorlar. Profesör ansiklopedilerinden bilgi edinmeye çalışıyor. Sonunda petrolün benzin ile temizlenebileceğini öğreniyorlar. Böylece Sekreter kuyruğunu benzine batırıyor ve hep beraber Kengah’ın yanına gidiyorlar. Kengah’ın yanına ulaşınca artık yaşamadığını görüp çok üzülüyorlar. Bu sırada yumurtayı da fark ediyorlar. Profesör, Zorba’ya yumurtayı sıcak tutması gerektiğini söylüyor. Böylece Zorba yumurtayı dikkatlice karnının altına alıyor. Akşam olunca da Kengah’ı el birliğiyle bahçeye gömüyorlar.
Zorba artık günlerini, yumurtayı sıcak tutup koruyarak geçiriyor. Diğer kediler de sıkça onları ziyaret edip civcivin çıkacağını günü bekliyorlar. Nihayet günler sonra civciv yumurtadan çıkıyor. Kedilerin asıl işi de o günden sonra başlıyor. Çünkü hem başka kediler hem de Zorba’ya bakmaya gelen aile dostu yavru martı için tehlike oluşturuyor. Böylece yavru martının, Profesör’ün yaşadığı Harry’nin Liman Çarşısı’nda yaşamasına karar veriyorlar.
Kediler, yavru martının güvenliğini sağladıktan sonra ona bir isim vermek istiyorlar. Böylece yavrunun cinsiyetini öğrenmek için Pupa-yelken’den yardım istiyorlar. Yavrunun dişi olduğunu öğrenince de ona Şanslı ismini veriyorlar.
Dostlarının yardımı sayesinde Zorba, Kengah’a verdiği iki sözü yerine getiriyor. Geriye ise Şanslı’ya uçmayı öğretmek kalıyor. Bunun için Profesör uçmak hakkında uzun süre araştırma yapıyor. Sonunda denemeler başlıyor ama Şanslı her seferinde biraz havalanıp yere çakılıyor. Şanslı tüm çabalara rağmen uçmayı başaramayınca Zorba, bir insandan yardım istemeyi teklif ediyor. Teklif kabul edilince her biri kendi sahibinin ne kadar iyi bir insan olduğundan bahsediyor. Ama, bu insanlardan hiçbirinin Şanslı’nın uçmasına yardım edemeyeceğini düşünüyorlar. En sonunda ise Zorba, Minnoş’un sahibi olan şairin kendilerine yardım edebileceğini söylüyor. Böylece Zorba, şair ile görüşüyor ve Şanslı, şairin yardımı ile uçmayı başarıyor.
Küçük Yusuf Kitap Özeti
İstanbul için kara bir gündü. İtilaf Devletlerine ait toplarını saraya çevirmiş Dolmabahçe açıklarına demirlemişlerdi.
Yusuf okula gitmek için sokağa çıkınca gözlerine inanamadı. Her yerde yabancı askerler vardı. Halk üzgündü. İstanbul işgal edilmişti. Gördükleri karşısında çok üzülen Yusuf ve arkadaşları Orhan, Hasan ve Ahmet ile konuştu. Onlara yabancı askerler birini tutuklayacak olurlarsa onların dikkatini dağıtacak bir şeyler yapmayı önerdi.
O gün sokakta tutuklanan biribi gördüler. Hemen sopalarıyla yabancı askerlere taş atmaya başladılar. Askerlerin dikkati dağılınca adam ellerinden kaçtı. Yusuf ve arkadaşları önemli bir iş başardı. Çünkü adamın elinde Franszıların eline geçmemesi gereken bir haber vardı. Adam ve Yusuf aynı yöne kaçıyorlardı. Adam bir evi işaret edip orada saklanalm dedi. Bu ev mim grubuna ait bir evdi. Vatanını kurtarmak isteyenler burada gizli toplantılar yapıyorlardı.
Tanıştıkları mim grubundan abiler bir gün onu eve çağırdılar. Parola olarak üç defa kapıyı vurdu. İçeri girdi. Abileri ona bir not verdiler ve Karaköy’deki Balıkçı kahvehanesindeki Topal Selim’e not vermesini söylediler. Yakalanacak olursan kağıdı imha etmesini, düşmanın eline geçmemesini tembihlediler.
Yusuf sabah erkenden yola çıktı. Yolda birinin onu takip ettiğini anladı. Kaçmaya çalıştı ama başaramadı. Yusuf’u yakalayıp götürdüler. Yusuf hemen notu ağzına atıp yuttu. Konuşması için baskı yaptılar, dövdüler. Yusuf konuşmadı. Düşman komutanı yanlış kişiyi yakalamışsınız diyerek Yusuf’u serbest bıraktı.
Yusuf koşarak balıkçı kahvehanesini buldu. Topal Selim’i sordu. Notu yuttuğu için haberi kendisi söyledi.
Cuma gecesi silahlar hazırmış. Her zamanki saatte Cankurtaran’ın balıkçı barınağında sizi bekleyeceklermiş.
Yusuf küçüktü ama cesurdu. Vatanın kurtulması için boyundan büyük bir iş başarmıştı.
