Açıklama:
Ortaya çıkışı milattan önceki dönemlerde Mısır’a kadar dayanan ve farklı büyüklüklerde olabilen darbuka öncelikle Anadolu, Mezopotamya ve Orta Asya uygarlıklarında; günümüzde ise Türkiye, Arap ülkeleri ve Kuzey Afrika’da yaygın olarak görülmektedir. Ülkemizde daha çok halk müziğinde saz olarak kullanılan darbuka, 20.yy’dan itibaren klasik müziğimizde de yer almaya başlamıştır. Kullandığımız bakır darbukanın aksine Arap dünyasında kullanılan darbuka daha farklıdır. Darbukanın Arap dünyasındaki adına ise ‘küs’ denilmiştir.
Darbuka, tarihimizdeki birçok ünlü isim tarafından farklı şekillerde adlandırılmıştır. Mürteciim Asım Bey Burhan-ı Kat’ı adını verdiği eserinde darbukaya ‘dünbek’ derken, Ahmet Vefik Paşa ise; darbukayı ‘dönbet-tömbek’ olarak adlandırmıştır.Enstrümanın ismi Çağatay kültüründe ‘dümbek’ olarak bilinirken, bilinmesi gerekenbir diğer bilgi de Evliya Çelebi’nin söylediği ve peygamberimizin sahura cam dümbelekle kalktığı bilgisidir. Darbukanın diğer adları Anadolu’da ‘deplek’, Yemen’de ‘deblek veya makfara debleği’ iken, Azerilerdeki adı ‘darbeki veya debulak’tır.Kültürel etkileşim sonucunda, Arap müziğinde kullanılan darbuka formu ülkemize girmiş ve son on beş ile yirmi yıllık zamanda olgunlaşma sürecini tamamlayarak birçok enstrümanın yanında kullanılan ve değerlerimizden biri olan bakır darbukanın yerini almıştır. Artık günümüzde bakır darbuka çalan icracı sayısı yok denecek kadar az bulunmaktadır.
Darbukanın nasıl yapıldığı konusuna gelirsek eğer, silindir biçimindeki gövdesinin ortası boğumlu, bir ucuna deri gerilip öbür ucu boş bırakılmış vurmalı bir çalgıdır. Darbukanın bilinen bir çeşidi de çıngıraklı darbukadır.Günümüzde ise bu iş için plastik malzemeler de kullanılmaktadır. İlk zamanlar çömlek olan bu gövde zaman içerisinde sırla kaplanmış ve hatta süslenmeye başlanmıştır. Lakin sırla kağlanmayan gövdelerden daha iyi ve daha doğal ses alındığı kabul edilmektedir. Son zamanlarda bakır, alüminyum, pirinç gibi metal alaşımlar; alçı porselen ve ağaçtan yapılmış gövdeler kullanılmış ve derinin etrafına akort yapmayı kolay kılmak için akort vidaları eklenmiştir.