Açıklama:
Spor Biyomekaniği ve Hedefleri
Spor biyomekaniği, vücudun harekette hangi yolları izlediğini en karmaşık durumlarda dahi inceleyen bir bilim dalıdır Biyomekanik, insan hareketinin mekanik şartlarını araştırmakta, spora özgü harekete ait özellikleri ve hareket esnasında vücutta oluşan değişimler ölçülmektedir
Biyomekanik, insan hareketi ile ilgilenen birçok farklı bilim dallarının ilgi alanına girebilmektedir. Biyomekanik ilgi alanına göre farklı amaçlarla kullanılmaktadır En önemli amacı spor sakatlıklarını önlemek ve rehabilitasyonunu sağlamaktır. Diğer bir amacı ise sportif performansın geliştirilmesidir
Yürüme, sıçrama, atma ve atlama gibi aktivitelerde hareketleri tanımlamak için kullanılan terimler ve yöntemler hareket analizinde önemli yer tutar
Hareket Analiz Yazılımları ve Özellikleri
Araştırmacılar insan hareketlerinin incelenmesi konusuna çok eski dönemlerden itibaren ilgi duymuşladır. İnsan hareketlerinin modern anlamda incelendiği ilk çalışmalar Weber kardeşlerin önderliğinde 1830’lu yıllarda başlamıştır. Weber kardeşler modern yöntemlerin kullanıldığı ilk yürüyüş analiz çalışmalarını gerçekleştirmiştir Günümüzde yürütülen araştırmaların pek çoğu Winter tarafından gerçekleştirilen çalışmaların ışığında devam etmektedir
Yakın resim fotogrametrisi olarak adlandırılan yöntemler ile elde edilen veriler, 1970’li yıllardan itibaren hareket analizlerinin gerçekleştirildiği sistemlerin en önemli veri kaynağını oluşturmuştur. Biyomekanik çalışmalarının öncülerinden olan Braune ve Fischer insan ve sporcu hareketlerinin incelenmesinde yüksek hızlı kayıt yapabilen sistemlerin kullanılmasını önermiştir. Teknolojideki ilerlemelere paralel olarak elektronik ve bilgisayar sistemlerinin gelişmesi sporcu hareketlerinin analizinde yeni yöntemlerin gelişmesine olanak sağlamıştır.
Fotogrametrik veri toplama sistemleri, verileri 2 boyutlu alıcı yardımıyla kaydederler. Ancak insan hareketi 3 boyutlu bir uzayda gerçekleşir. Hareket analizi için gerekli olan 3B uzaysal konum bilgisini elde edebilmek için ilgilenilen hareketin en az eşzamanlı 2 farklı görüntüsüne gereksinim vardır. Bu iki farklı görüntüden 3B uzaysal konum bilgisine geçiş Abdel-Aziz ve Karara’nın Doğrudan Doğrusal Dönüşüm (DDD) yöntemini geliştirmesiyle sağlanmıştır. DDD metodunda hareket alanı ve 2 boyutlu görüntü yüzeyi arasında doğrusal dönüşümde 11 parametre kullanılır. Parametrelerin hesaplanmasında tanımlanan kontrol bölgesi içerisinde hassas olarak yerleştirilen kontrol noktalarının kullanıldığı bir kalibrasyon işlemi uygulanmaktadır. DDD metodu kullanılarak gerçekleştirilen birçok çalışmada kontrol alanı içerisinde başarılı sonuçlar alınmıştır. Ancak kontrol alanının dışına çıkılan durumlarda DDD azalan bir doğrulukla çözüm üretmektedir.
Biyomekanik, sporcu sağlığı ve sportif çalışmalar için geliştirilmiş bazı yazılımlara örnek olarak TASS (TNO Automotive Safety Solitiouns), LifeMOD, The AnyBody Modelling System, OpenSim ve CATIA ergonomik tasarım ve analiz modülü gösterilebilir. Ayrıca pazarda çok sayıda ticari hareket analizi sistemi mevcuttur. Bunların en çok bilinenleri; APAS (Ariel Dynamics, Inc.), CODA (Charnwood Dynamics Ltd.), ELITE (Bioengineering Technology and Systems), OPTOTRACK (Northern Digital, Inc.), PEAK (Peak Performance Technologies, Inc.), QUALISYS (Qualisys Medical AB) ve VICON (Vicon Motion Systems Ltd.) tarafından geliştirilen sistemlerdir
Karmaşık olmayan sporcu hareketlerinin incelenmesinde kullanılan bir diğer program ise SimMechanics yazılımıdır. SimMechanics, Simulink ve MATLAB (The MathWorks) araçlarından faydalanarak hareketin modellendiği bir yazılımdır. Her ne kadar mekanik sistemler için geliştirilmiş bir yazılım olsa da SimMechanics insan hareketinin incelendiği uygulamalarda da kullanılmıştır
Hacettepe Üniversitesi biyomekanik araştırma grubu tarafından tasarımı gerçekleştirilen Üç Boyutlu Hareket Analizi Yazılımı (HUBAG) akademisyenler ve kas-iskelet sistemlerini analiz etmek isteyen mühendisler ve hekimler için tasarlanmış bir yazılımdır. Yazılım MATLAB ortamında çalışacak şekilde tasarlanmıştır. Yazılımı ile sporcuların hareketlerinin incelenmesi ve sporcu tekniğinin geliştirilmesi hedeflenmiştir
