nutuk kitabı özeti
Nutuk ya da Söylev, ulu önder Mustafa Kemal ATATÜRK’ ün 19 Mayıs 1919’ da Samsun’ a çıkması ile birlikte başlayan Kurtuluş Savaşı mücadelesinin en önemli tanığı olarak, yazın tarihimizde önemli bir yere sahiptir.
Nutuk, ülkemiz ve milletimiz üzerine büyük oyunların oynandığı günlerden başlayarak, Türk tarihinde bir dönüm noktası olan İstiklal Savaşını, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ve inkılapların yapılışını, kısaca siyasi ve milli tarihimizi birinci elden anlatan değerli bir eserdir. Eser, TBMM’nin kuruluşundan Cumhuriyetin ilanına kadar uzanan başarılı bir tarihi akışın hikayesidir.
Nutuk’ta, kendini her şeyi ile milletine adamış, olağanüstü yetenekleri ile dehanın en iyi örneğini vermiş büyük bir komutanın inkılapçı bir liderin ve ileri görüşlü bir devlet adamının, askeri ve siyasi aksiyonları ile Türkiye Cumhuriyeti’ne şekil veren temel düşünceler yer almıştır. Ayrıca eserde milli değerler sistemine bağlı Cumhuriyet rejiminin, tarih şuuru içindeki gelişmesinin adım adım nasıl olgunlaştırıldığını yakından görebiliriz.
Bağımsızlık; tam bağımsızlık denildiği zaman, elbette siyasi, mali, kültürel ve benzeri her hususta tam bağımsızlık ve tam serbestlik demektir. Demokrasi ve hürriyet; korku üzerine devlet kurulamaz. Toplara istinad eden hakimiyet payidar olamaz. Hürriyet, insanın, düşündüğünü ve dilediğini mutlak olarak yapabilmesidir. Hürriyet ve istiklal benim karakterimdir.
Cumhuriyet; cumhuriyet rejimi demek, demokrasi sistemi ile devlet şekli demektir. Cumhuriyet ahlaki fazilete dayanan bir idaredir. Cumhuriyet fazilettir. Türk milletinin tabiat ve adetlerine en uygun olan idare Cumhuriyet idaresidir.
Kültür; Türkiye Cumhuriyeti’nin temeli kültürdür. Bu sözü burada ayrıca izaha lüzum görmüyorum. Türk milleti. Ancak varlığını derin ve sağlam kültür sınırlarıyla çizdikten sonradır ki onun yüksek kapasitesi ve fazileti milletler arasında tanınır. Türk milletine. fıtri rengini veren bu inkılaplardan her biri çok geniş tarihi devirlerin öğünebileceği büyük işlerden sayılsa yerindedir.
Medeniyet; bugünkü Türk milleti, mazinin en derin medeniyetlerinde kuruculuk iddia eden bu Türk kavminin bugünkü çocukları açık ve sağlam yolu bulmuşlardır. Tarih; Büyük devletler kuran ecdadımız büyük medeniyetlere de sahip olmuştur. Bunu aramak, tetkik etmek, Türklüğe ve cihana bildirmek bizler için bir borçtur. Türk çocuğu ecdadını tanıdıkça daha büyük işler yapmak için kendinde kuvvet bulacaktır.
Nutuk ilk olarak Atatürk tarafından Halk Partisi’ nin ikinci olağan kongresinde okunmuştur. Eser, Milli Mücadele’ nin ilk oluşumlarını, Türkiye Büyük millet Meclisi’ nin kuruluş dönemini, Cumhuriyet’ in ilanı ve ilk zamanlarını kapsamakta; eserde ulu önder tarafından 1919 yılından 1927’ ye kadar geçen sürede Kurtuluş Savaşı’ nın portresi sunulmaktadır. Bunun yanında Nutuk, kongreler dönemi, genelgelerden başlayarak cumhuriyet’ in ilanı ve ilk yıllarına kadar geçen sürede Türk tarihinin önemli belgelerinin ana kaynağıdır.
Atatürk, büyük eseri Nutuk’ a ‘1919 yılı mayısının 19’ uncu günü Samsun’ a çıktım’ diyerek başlar. Daha sonra Samsun’ a çıktığı günlerde Osmanlı Devleti’ nin içinde bulunduğu panoramayı gözler önüne sererek, Mondros Ateşkes Antlaşması sonucu ülkenin düştüğü kaosu dile getirilir. Bu kaos ortamında bir yanda Osmanlı Devleti’ ni ayakta tutmaya çalışan yararlı cemiyetler ile zararlı cemiyetler hakkında bilgi verilirken, bu cemiyetlerden İngiliz Muhipler Cemiyeti ve Llyord George Hükümeti’ nin emelleri üzerinde özellikle durulur.
Büyük önder Mustafa Kemal Atatürk, Osmanlı Devleti’ nin Mondros’ tan sonra düştüğü karanlık tablo içinde düşünülen kurtuluş yollarından bahsederek, bu çözümlerin özeleştirisini yaptıktan sonra gerçek ve tek çare olarak ‘ya bağımsızlık ya ölüm’ ilkesini gördüğüne değinir. İşte bu uğurda 19 Mayıs 1919 senesinde Samsun’ a çıkması ile birlikte yaşadıklarını, dönemin siyasi tablosu içinde aktarır.
Nutuk, çok sayıda tarihi belde, yazışmalar içermesi bakımından da zengin bir tarihi kaynaktır. Eserde milli mücadele döneminin yazışmalarından telgraflar oldukça dikkat çekicidir. Aynı zamanda yazışmalarda tarihlerin de korunmuş olması, Türk Milli mücadele tarihinin panoramasını olduğu gibi gözler önüne sermekte ve seri, Kurtuluş Savaşı’ nın en önemli kaynağı haline getirmektedir.
Eserde Atatürk’ ün Samsun’ a çıkması ve kongreler dönemi ardından kurtuluş Savaşı mücadelesi anlatılırken Milli Mücadele’ nin karşısındaki iç ve dış güçlerin emelleri de net çizgilerlerle özetlenmektedir. Atatürk ve silah arkadaşlarının aldıkları önlemler, yaptıkları mücadele gerekçeleri ile aktarılırken bir taraftan da karşılaştıkları zorluklar ve milli mücadeleyi engelleme çalışmaları tarafsız bir gözle aktarılmakta, yeni bir devletin zorlu kurulma mücadelesi gözler önüne serilmektedir.
Din ve laiklik ; din vardır ve lazımdır. Temeli çok sağlam bir dinimiz vardır. Türk milleti daha dindar olmalıdır, yani bütün sadeliği ile dindar olmalıdır. Dinime, bizzat hakikate nasıl inanıyorsam buna da öyle inanıyorum. Şuura aykırı, ilerlemeye mani hiçbir şey ihtiva vermiyor. Milletimiz din ve dil gibi kuvvetli iki fazilete maliktir. Milletimiz din ve dil gibi kuvvetli iki fazilete maliktir. Bu faziletleri hiçbir kuvvet, milletimizin kalp ve vicdanından Çekip alamamıştır ve alamaz.
.
