Yüce Allah evrende canlı ve cansız pek çok varlık yaratmıştır. Canlı varlıklar bitkiler, hayvanlar ve insanlar olmak üzere üç gruba ayrılmaktadır. Bu varlıklarda birbirlerini ayırt edici özellikleri vardır. Örneğin bitkilerin canlı olmalarına rağmen bir yerden başka bir yere hareket etme özellikleri yoktur. Buna karşı hayvanlar hareket etme ve her biri kendine özgü iş ve işler yapma yeteneğine sahiptirler. Tüm bu varlıklar doğar büyür ve kendilerine verilen ömür dolunca ölürler. Allah’ın yarattığı canlı varlıklardan biri olan insan da, diğer canlılar gibi doğar, beslenir ve büyür Her canlı gibi insanda ölümlüdür. Bunula beraber insanı diğer canlılarla karşılaştırdığınızda birçok farklı özelliğinin olduğunu anlarız.
İnsan hem beden hem de ruh yönüyle yaratılmış bir mükemmel bir varlıktır. Kur’an-ı Kerimde insanın bu iki yönüyle beraber en güzel şekilde yaratıldığı ifade ediliyor. İnsanın beden yönü topraktan yaratılmıştır. İnsan beden yönüyle diğer canlılarla pek çok ortak özelliğe sahiptir. Bunula beraber insanı diğer canlılardan ayıran en önemli özelliği onun akıl ve ruh yönüyle ilgilidir.
İnsan akıllı, düşünen, bilen, irade sahibi, özgür, sorumlu ve inanan bir varlıktır Bütün bu özelliklerden dolayı insan diğer canlılardan farklı ve Allah’ın yarattığı varlıklar arasında seçkin bir yere sahiptir Kur’an-ı Kerim’de geçen “Biz, gerçekten insanoğlunu şan ve şeref sahibi kıldık”(İsra suresi, ayet 70) ayeti insanın üstün ve değerli bir varlık olarak yaratıldığını belirtmektedir.
Akıl: Akıl, insanı diğer canlı varlıklardan ayıran en önemli özelliğidir. Aklın mahiyetini bilmiyoruz fakat, onun hayatımızdaki etkilerini bilebiliriz.
İnsanı, diğer canlılardan ayıran temel nitelik aklını kullanarak düşünme faaliyetinde bulunmasıdır. Gerçekten bizi diğer canlılardan ayıran en güçlü yapan şey, akıl ve bu aklın ürettiği bilgidir. Bazı hayvanlar bizden daha hızlı koşabilir, ancak biz herhangi bir hayvandan daha hızlı olmamızı sağlayacak arabalar yapabiliriz. Bazı hayvanların görme yetisi bizimkinden daha üstündür, ancak hiçbir hayvan, teleskop ya da mikroskop kullanan bir insandan daha iyi göremez.
Kuşlar, bizden farklı olarak uçabilir, ancak bizler herhangi bir kuştan daha hızlı ve daha uzağa uçabilecek uçaklar üretmişizdir. Tüm bu örneklerde hayvanlarla aramızdaki farkı ortaya çıkaran şey arabalar, teleskoplar ve uçaklar icat etmemizi sağlayan, insan aklı ve bilgisidir. Bilgi ve akıl, güç demektir. İnsanoğlunu bütün canlıların en üstünü yapan işte bu akıl yetisi ve onun ürettiği bilgidir.
İnsanı diğer varlıklardan ayıran özellikleri sahip olduğu duygulardır. Merhamet, şefkat, cömertlik, vicdan, adalet, sabır, sevgi vb. bunları çoğaltmak mümkündür. İnsan yine bu duygular vasıtasıyla diğer varlıklardan ayrılır. Bu duyguları kendi hayatında geliştirdiği ve yansıttığı oranda diğer varlıklar arasındaki farklılıkları artar.