Soru: anadolu ilk türk beyliklerinin siyasi,asker, ekonomik, kültürel ve toplumsal yönlerden incelenmesi ​

Cevap:

Anadolunun Türkleşmesinde ve Büyük Selçuklu devletinin kuruluşunda büyük rolleri olan İlk Türk beylikleri 1071 Malazgirt Savaşı’nın hemen akabinde Sultan Alp Arslan tarafından Anadolu’nun fethiyle görevlendirilen komutanlar tarafından kurulmuştur. Bu beylikler Anadolu’nun Türkleşmesinde, Türk İslam Kültür ve Medeniyetinin yaygınlaşmasında çok büyük etkileri olmuştur. Bu beylikler genellikle kurucuların isimleriyle adlandırılmaktadır. XI. asrın son çeyreğinde tarih sahnesine çıkmışlar, yaklaşık olarak iki asır boyunca bölgenin kaderinin belirlenmesinde etkili olmuşlardır. Bu zaman dilimi içerinde her beylik hâkim oldukları coğrafyada günümüz Türkiye’sinin yaratılmasında da katkıda bulunarak büyük bir değişimi başlatmışlardır. Bölgede kurulan ilk Türk beylikleri doğuşlarını Selçuklulara borçlu olmakla beraber, varlık sebepleri ve dayandıkları etnik unsur şüphesiz Oğuz Türkleri olmuştur. Anadolu’da kurulan ilk Türk beyliklerin Anadolu’ya Türk mührünün güçlü bir şekilde abideleriyle, âlimleri ve eserleriyle vurulmaya başlandığı dönemin kapısını açmışlardır. Bu Türk beylikleri döneminde bilhassa âlimler ve düşünce adamlarına büyük önem verilerek himaye edilmiştir. Bu âlimler döneme damgalarını vurarak diğer beyliklerin düşünce yapılarına etki etmişlerdir. Bu dönemde inşa edilen mimari eserlerde uygulamış oldukları tarz Türklerin sanat zevkini yansıtmış ve sonraki dönemlere model olmuştur. Mimari ustaların yetiştirdikleri öğrencileri bu mimari üslubu gittikleri bölgelere taşımışlardır. Anadolu’da kurulan ilk Türk beylikleri bir taraftan yaptırmış oldukları imar faaliyetleriyle, bir taraf tanda bilim ve kültüre vermiş oldukları önemle bugünkü Türkiye’nin şekillenmesinde katkı sağlamışlardır.