Soru: Âşık edebiyatının özellikleri

Cevap:

Aşık veya ozan denilen kişilerin, saz eşliğinde söyledikleri şiirlerden oluşur.

Genelde sözlü olmasına rağmen şairler, şiirlerini “cönk” dedikleri defterlerde toplamışlardır.

Şairler, sazlarını omuzlarına alarak köy köy, kasaba kasaba, şehir şehir dolaşmışlardır.

 Şiirlerde anlatım içten, canlı ve yalındır.

 Şairler, halkın içinden çıktığından halk dilini kullanmışlardır. Bu sade dil 18. ve 19. yüzyıllarda bazı şairler tarafından Divan Edebiyatı’nın etkisinde kalmasıyla eski arılığını kaybetmiştir.

 Nazım birimi dörtlüktür.

Koşma, semai, destan, varsağı gibi nazım şekilleri kullanılmıştır.

 Hece ölçüsünün 7’li, 8’li ve 11’li kalıplarına ağırlık verilmiştir.

 Aşk, tabiat, gurbet, ayrılık, ölüm, özlem, kıskançlık, yiğitlik, toplumun sorunları, insan davranışları, bunlarla ilgili eleştiriler konu olarak işlenmiştir.

 Şiirlerin son dörtlüğünde şairin adı veya mahlası geçer.

kısaca bunlar...

Cevap:

Âşık Edebiyatının özellikleri aşağıdadır:

Açıklama:

ღ Aşık veya ozan denilen kişilerin, saz eşliğinde söyledikleri şiirlerden oluşur.

ღ Genelde sözlü olmasına rağmen şairler, şiirlerini "cönk" dedikleri defterlerde toplamışlardır.

ღ Şiirlerde anlatım içten, canlı ve yalındır.

ღ Şairler, sazlarını omuzlarına alarak köy köy, kasaba kasaba, şehir şehir dolaşmışlardır.

ღ Şairler, halkın içinden çıktığından halk dilini kullanmışlardır.

ღ Nazım birimi dörtlüktür.

ღ Koşma, semai, destan, varsağı gibi nazım şekilleri kullanılmıştır.

ღ Hece ölçüsünün 7'li, 8'li ve 11'li kalıplarına ağırlık verilmiştir.

ღ Aşk, tabiat, gurbet, ayrılık, ölüm, özlem, kıskançlık, yiğitlik, toplumun sorunları, insan davranışları, bunlarla ilgili eleştiriler konu olarak işlenmiştir.

ღ Şiirlerin son dörtlüğünde şairin adı veya mahlası geçer.

ღ p/b , ç/ş, t/d, l/ n gibi seslerle de kafiye yapılmıştır.

ღ Genellikle yarım ve cinaslı kafiye kullanılmıştır.

ღ Benzetme (teşbih) ve kişileştirme (teşhis) dışında edebi sanatlara fazla yer verilmemiştir.

ღ Şiirler genellikle içe doğduğu gibi söylenir.

ღ Aşık Edebiyatı, somut bir edebiyattır.

ღ Şiirler, işlenen konulara göre "koçaklama, güzelleme, taşlama, ağıt" gibi adlar alır.

ღ Âşık Edebiyatı hayali olaylardan çok, gerçekçiliğin ön plana çıktığı bir edebiyattır.

Görsel: Cönk Defteri