Cevap:
İkileme (Tekrar) Grubu Nedir?
Bir nesneyi veya hareketi karşılamak için eş görevli iki kelimenin meydana getirdiği kelime grubudur.
Grupta her unsur kendi vurgusunu taşır; kelimeler arasına virgül konmaz.
Eğri büğrü, çoluk çocuk, er geç, senli benli, ezildi büzüldü, delidolu,
Vah vah, oh oh, fısıl fısıl, şırıl şırıl, zıp zıp, yavaş yavaş, sabah sabah,
Baka baka, gide gele, olmaz olmaz, bitmez tükenmez, demet demet, öbek öbek...
Yapılış şekillerine göre çeşitleri
1) Aynı kelimenin tekrarı
yavaş yavaş, koşa koşa, ılık ılık, koca koca...
2) Yakın veya eş anlamlı kelimeler
doğru dürüst, kılık kıyafet, dayalı döşeli, güle oynaya...
3) Zıt anlamlı kelimeler
bata çıka, irili ufaklı, ölüm kalım, dosta düşmana...
4) Biri anlamlı biri anlamsız kelimelerle oluşabilir.
ufak tefek, yırtık pırtık, tek tük, eski püskü, eğri büğrü ...
5) İki kelimesi de anlamsız sözcüklerle oluşabilir.
ıvır zıvır, abur cubur, kem küm, eciş bücüş, süklüm püklüm, abuk sabuk ...
6) Yansıma kelimelerden oluşabilir.
Zır zır, bıcır bıcır, cızır cızır, gürül gürül. ..
7) Biri olumlu biri olumsuz kelimelerden oluşabilir.
canlı cansız, gider gitmez, olur olmaz, bilir bilmez ...
8) İkilemeler sayı bildiren kelimelerle de kurulabilir.
Üç dört yaşlarındaki bir çocukla geldi.
Sınıfta on beş yirmi kişi vardı.
İkilemelerin Biçim, Anlam ve Görev Özellikleri
* Tekrarlar anlamı kuvvetlendirir; nesneye ve harekete çokluk, süreklilik ve beraberlik, çabukluk, kesinlik, yaklaşıklık, pekiştirme anlamları katar.
İşe başlar başlamaz sigortalı olacaksın. (çabukluk)
Eninde sonunda kazanacağım ben bu sınavı. (kesinlik)
Aşağı yukarı beş yaşındaydım o zamanlar. (yaklaşıklık)
Güzel mi güzel bir kızcağızdı. (pekiştirme)
Mini mini çocuklar bahçede oynuyorlardı. (pekiştirme)
Diyar diyar dolaştım. (çokluk)
Yaza yaza usandı. (sürerlilik)
İyi kötü bir şeyler yaptı. (yaklaşıklık)
* Grubu oluşturan kelimeler çekim eklerini alabilir.
evi barkı,
evini barkını,
sağa sola,
işinde gücünde,
varını yoğunu,
dereden tepeden...
* Çoğunda kelimelerin yeri değiştirilemez, kalıplaşmıştır.
eğri büğrü > büğrü eğri
* İkilemelerin arasına "mı, mi, mu, mü" soru edatı girerek pekiştirme güçlendirilir.
güzel mi güzel, genç mi genç, akıllı mı akıllı ...
* İkilemeler tamlama biçiminde oluşabilir.
yıllar yılı, güzeller güzeli, iyinin iyisi, annelerin annesi ...
* İkilemelerin arasında bağlaç bulunabilir.
olsa da olmasa da, dövdü de dövdü, cimri de cimri ...
* İkiden fazla kelimeden oluşabilirler.
inim inim inlemek, homur homur homurdanmak, gür gür gürlemek, gümbür gümbür gümbürdemek, tir tir titremek ...
* İkilemeler cümle içinde özne, tümleç ve yüklem görevlerinde bulunabilirler.
İkilemeler her zaman öbek halinde görev yaparlar. Yani, biri bir öge diğeri başka bir öge olmaz.
Pırıl pırıl bir delikanlı ihtiyara yerini verdi. (özne)
Pılı pırtıyı toparlayıp valizine yerleştirdi. (nesne)
Aşağı yukarı on yıldır görüşmüyorduk. (zarf tümleci)
Etli butlu bir kadına yol gösteriyordu. (dolaylı tümleç)
Yağan kar ince mi inceydi. (yüklem)
* İkilemelerin arasında hiçbir noktalama işareti kullanılmaz, kullanılmışsa ikileme yoktur.
Uzun, kısadan daha esmerdi. (İkileme yoktur.)
* Tekrar grupları, cümlede ve kelime gruplarında isim, sıfat ve zarf olarak kullanılır.
Sürü sürü kargalar, hisarın üstünden uçarken acı acı bağırıyordu. (sıfat-zarf)
Kahve mahve yapmam sana ben. (isim)
Dişi aslan bu mini miniyi kendi yavruları arasında görünce, onu da doğurduğunu sandı. (isim)
Yorgun argın dönüyorum her akşam eve. (zarf)
Çamurlara bata çıka yürüdü. (zarf)
Havuzda su şırıl şırıldır.(isim)
Sevdiklerim göçüp gidiyorlar birer birer. (zarf)
Takınsan kanat manat (isim)
Kuş muş olsam seğirtsem (isim)
Maviliğin çeşmesi gürül gürül (sıfat)
Ardından bir ses kopar. Artık durul.
Dallarda tomurcuk tomurcuk, çiçek çiçek;(isim)
Boşlukta kuş kuş, böcek böcek;(isim)
Kovuklarda arı arı, petek petek;(isim)
Kuytularda menekşe menekşe, çilek çilek;(isim)
Gül gül, zambak zambaksınız. (Arif Nihat)
Gök mavi mavi gülümsüyordu. (zarf)
Yeşil yeşil dallar arasından.(sıfat)
Açıklama:
fayda bulabilirsin ve döne döne ikileme evet
