Soru: Selamm^^Bana Edebiyat "11.sınıf Şiir Ünitesi" ile ilgili bilgi verebilir misiniz? ♪ Bu bir opti sorusudur.♪ boş/kopya/hatalı cevaplar bildirilir. ♥Teşekkürlerr♥​

Cevap: ×MERHABA×

Şiir Nedir, Özellikleri Nelerdir?

Şekil bakımından oluşturduğu uyumla ortaya çıkan, hece eşitliği veya açık-kapalılık ilkesine dayanan, ritimli sözlerle ve söz sanatlarıyla birleştirilen bir bütün olarak sunulan anlatıma şiir denir.

Şiirin Özellikleri

• Hece ve durak bakımından denk ve kendi başına bir bütündür.
• Zengin sembollerle, ritimli sözlerle, seslerin uyumlu kullanımıyla ortaya çıkmıştır.
• Vezin, kafiye, redif, ses tekrarı, nazım birimi, nazım biçimi, edebî sanat, imge gibi unsurlar kullanılır.
• Coşku ve heyecanı dile getiren metinler içerisinde yer alır.
• Soyut bir gerçekliğe dayanır ve şairin hayal dünyasını yansıtır.

Türk Şiirinin Gelişimi

Türk şiiri İslamiyet öncesi, İslamiyet etkisi ve Batı etkisinde gelişen şiir olmak üzere üç döneme ayırmak mümkündür.

İslamiyet öncesi Türk şiiri milli bir nitelik taşımaktadır. Sözlü olarak 11. yüzyıla kadar devam eden bu anlayış bu yüzyılla birlikte yerini halk şiirine bırakır. İslamiyet öncesi Türk şiiri ile ilgili çok fazla bilgi olmasa da bu şiirlerin dini törenlerde ortaya çıkan bir tür olduğu bilinmektedir. Din, sevgi, doğa, kahramanlık gibi konuların işlendiği koşuk, sagu, destan gibi biçimleri olan bu dönem şiirinin örneklerine Kaşgarlı Mahmut’un yazdığı ve Türk edebiyatının ilk sözlüğü olan Divan-ı Lügâti’t Türk adlı eserinde rastlamaktayız.

İslami Dönem Türk şiiri ise, Türklerin İslamiyet’i kabul etmeleriyle birlikte başlar. 11. yüzyıldan 19. yüzyılın ortalarına kadar devam etmiştir. Özellikle halk şiiri günümüze kadar devam eden tek şiir anlayışıdır. İslamiyet’in kabulüyle birlikte Türk şiiri halk şiiri ve divan şiiri olmak üzere iki koldan ilerlemiştir. Özellikle Arapça ve Farsça etkisiyle oluşturulan divan şiiri popüler kültür tarafından benimsenirken halk şiiri de halkın içinde ortaya çıkmış ve İslamiyet öncesi şiirde olduğu gibi milli anlayışı devam ettirmiştir.

Batı etkisinde gelişen şiir ise, yönünü Batı’ya çeviren sanatçıların oluşturduğu bir anlayıştır. Tanzimat ile başlayan bu dönem şiirinde eski şiir anlayışı içerik bakımından değiştirilmiş, Servetifünun Dönemi’ne gelindiğinde hem şekil hem de içerik bakımından Batılı şiir anlayışı uygulanmaya başlamıştır. Milli Edebiyat Dönemi’nde tekrar halk şiiri geleneği kaynak olarak alınsa da Cumhuriyet ile birlikte şiir anlayışı modern şiire tam anlamıyla yaklaşmıştır.

Hürriyet Kasidesi (Namık Kemal)

• Tanzimat edebiyatının kurucuları arasında yer alan ve “Vatan Şairi” olarak tanınan Namık Kemal tarafından kaleme alınan “Hürriyet Kasidesi” otuz bir beyitten oluşmaktadır.
• Bu kaside arzu ölçüsünün “Me fâ î lün / me fâ î lün / me fâ î lün / me fâ î lün” kalıbıyla yazılmıştır.
• Şekil bakımından divan şiirinin özelliklerini yansıtan bu şiir, içerik bakımından edebiyatımıza yenilikler getirmiştir.
• Edebiyatımızda ilk kez “hürriyet” kavramı bu şiirle kullanılmaya başlanmıştır.
• 1867 yılında yazılan bu şiir eleştirel bir söyleme sahip olması yönünden son derece önemlidir.
• Vatan, millet, hürriyet, adalet, akıl gibi kavramlara değinmiştir.

1. Dönem Tanzimat Şiiri (1860 – 1876)

19. yüzyıldan itibaren Batı etkisinden etkilenmeye başlayan Türk şiirinin ilk evresi Tanzimat şiiridir. Bu dönemde yönünü Batı’ya çeviren sanatçılar şiire getirdikleri yeniliklerle yeni bir şiir anlayışının öncüleri olmuşladır. Bu dönem şiirinde Şinasi, Namık Kemal ve Ziya Paşa önemli rol oynar.

I. Dönem Tanzimat Şiirinin Özellikleri

• Şiirde ilk kez başlık koymuş, noktalama işaretlerini kullanmışlardır.
• Toplum için sanat anlayışıyla edebiyatı halkı eğitmek için kullanmışlardır.
• “Eşitlik, adalet, hukuk, millet, vatan, hürriyet” gibi kavramlar şiirde ilk kez yer almaya başlamıştır.
• Şekil bakımından divan şiiri nazım şekilleri kullanılsa da içerik bakımından yeni bir şiir oluşturmuşlardır.
• Aruz ölçüsü kullanılmış, az da olsa heceye de yer verilmiştir.
• Dilde sadeleşme amacı taşısalar da başarılı olamamışlardır.
• Bu dönemin önemli sanatçılarından Şinasi, klasisizm, Namık Kemal ise romantizm akımından etkilenmiştir

.

Önemli: Tanzimat sanatçıları divan şiirini tamamen

ortadan kaldırmak istemişler; ancak başarılı olamamışlardır. Bunun en önemli nedeni bu dönem sanatçıları divan şiiri geleneğiyle büyümüş, Batı’yı sonradan tanımışlardır. Bundan dolayı da hem divan şiiri hem de Batı şiir anlayışını birleştirmişlerdir.

Namık Kemal (1840 – 1888)

• I. Dönem Tanzimat şiirinin kurucularından biridir. Bu dönemin en büyük şairidir.
• Toplum için sanat anlayışını benimsemiştir.
• Şekil bakımından divan şiirine bağlı olsa da konu bakımından Türk şiirine yenilik getirmiştir.
• Vatan, millet ve hürriyet gibi kavramları şiire getirmiştir.
• Vatan konusuyla ilgili yazdığı “Hürriyet Kasidesi, Vaveyla, Vatan Şarkısı” gibi şiirlerden dolayı kendisine “Vatan Şairi” denilmiştir.
• Şiir dışında önemli roman, tiyatro ve eleştiri türündeki eserlere de imza atmıştır.

Önemli:

• İlk edebi roman: İntibah
• İlk tarihi roman: Cezmi
• İlk sahnelenen tiyatro: Vatan yahut Silistre
• İlk edebi eleştiri: Tahrib-i Harabat

Önemli Eserleri

• Roman: İntibah, Cezmi

• Tiyatro: Vatan yahut Silistre, Zavallı Çocuk, Âkif Bey, Celâlettin Harzemşah

• Eleştiri: Tahrîb-i Harâbât, Takip

• Anı: Magosa Hatıraları

II. Dönem Tanzimat Şiiri (1876 – 1896)

• Düşünce ve anlayış olarak I. Dönem Tanzimat şiirinin tam zıttı bir anlayış benimsemişlerdir.
• Şiiri güzel sanatların bir dalı olarak görmüş, şiirde estetik haz oluşturmayı amaçlamışlardır.
• Şiirin konusunu genişleterek güzel olan her şeyin konu olabileceğiniz savunmuşlardır.
• Bu dönemde şekil bakımından da yenilikler başlamış, divan şiiri nazım biçimleri terk edilmeye başlanmıştır.
• Servetifünun Dönemi’nin oluşmasına zemin hazırlayan bu dönem sanatçıları şiirlerinde aruz ölçüsünü kullanmışlardır.
• Sanat, sanat içindir görüşünden hareket etmiş ve şiirlerinde ağır bil dil kullanmışlardır.
• Genel olarak şiirde aşk, özlem, ölüm, karamsarlık, metafizik gibi konular işlenmiştir.

Önemli: II. Dönem Tanzimat şiirinin en önemli şairleri Abdülhak Hamit Tarhan ve Recaizade Mahmut Ekrem’dir. Muallim Naci ise bu dönem şairi olmasına rağmen divan şiirini savunmuştur.

Abdülhak Hamit Tarhan (1852 – 1937)

• Şiirlerinde ölüm, ölüm ötesi, tabiat ve ruh ve metafizik gibi kavramlarını işlemiştir.
• II. Dönem Tanzimat edebiyatının öncülerindendir.
• Türk edebiyatında bireysel şiirini en büyük kullanıcısıdır.
• Döneminde kendisine “Şair-i Azam (Büyük Şair)” lakabı verilmiştir.
• Divan şiirini tam anlamıyla yıkan adamdır.
• Şiir ve tiyatro türünde önemli eserler kaleme almıştır.
• Tiyatrolarını okunmak için kaleme almıştır.
• Şiirlerini aruz ölçüsüyle yazmış ve son derece ağır bir dil kullanmıştır.
• Tanzimat ile başlayan Cumhuriyet’in ilk yıllarına kadar devam eden bir şiir anlayışı vardır.

Önemli:

• Sahra, Türk edebiyatındaki ilk pastoral şiir örneğidir.
• Makber, eşinin ölümü üzerine yazdığı bir mersiyedir.

Önemli Eserleri

• Şiir: Sahra, Makber, Ölü, Bunlar Odur, Hacle

• Tiyatro: Macera-yı Aşk, Sabr ü Sebat, İçli Kız, Eşber

Servetifünun Dönemi Şiiri (1896 – 1901)

Tanzimat II. Dönemde Recaizade Mahmut Ekrem ile Muallim Naci arasında başlayan eski-yeni tartışmasının neticesinde ortaya çıkan Servetifünun edebiyatı, yönünü tamamen Batı’ya çeviren şair ve yazarlardan oluşmaktadır.

1896 yılında Recaizade Mahmut Ekrem’in desteklediği genç sanatçılar tarafından kurulan bu dönemin en önemli sanatçıları şiirde Tevfik Fikret ve Cenap Şahabettin, düzyazıda ise Halit Ziya Uşaklıgil ve Mehmet Rauf’tur. Servetifünun’a “yenilikçi edebiyat” anlamına gelen Edebiyatıcedide adı verilmiştir.

EN IYSECIP ALTTAKI KALBE BASARSAN ÇOK ÇOKVE ÇOK MUTLU OLURUM

#OptiSınavda

#OptiTim