Cevap:
HAC İLE İLGİLİ HADİSLER
Hadislerde şöyle buyurulur:
“Hac menâsikini benden alın, benden gördüğünüz gibi yapın.” [8]
Allah Elçisi’ne hangi amelin daha faziletli olduğu sorulunca: “Allah’a ve Rasûlü’ne iman, sonra Allah yolunda cihad ve sonra mebrûr hac” [9] cevabını vermiştir.
“Umre, ikinci bir umreye kadar olan günahlara kefârettir. Mebrûr haccın karşılığı ise ancak cennettir.” [10] Mebrûr hac, kendisine günah karışmayan, eksiksiz olarak ifa edilen ve Cenâb-ı Hak tarafından kabul edilen hac demektir. Başka bir hadiste hac ve umrenin fazileti şöyle belirtilir:
“Hac ve umre yapanlar Allah’ın misafirleridir. O’ndan birşey isterlerse, onlara cevap verir. Af isterlerse onları affeder” [11]
Şevkânî (ö.1255/1839) amellerin fazileti ile ilgili birbirinden farklı olan hadisleri, Hz. Peygamber’e soru soran muhatabın durumuna göre verilmiş cevaplar olarak değerlendirir.[12] İmam Mâlik’e (ö.179/795) göre, farz hattâ nâfile hac, düşmanla savaşmaktan daha faziletlidir. Ancak düşman korkusu olursa, savaşmak nâfile hacdan önde gelir.[13]
Hac, kişiyi günahlarından arındırır. Hadiste şöyle buyurulmuştur: “Kim Allah için hacceder de (bu sırada) kötü söz ve fiillerden ve Allah’a karşı gelmekten sakınırsa, (kul hakkı dışında) annesinin onu doğurduğu gündeki gibi (hacdan) döner.” [14] Kâdî Iyâz (ö.544/1149) şöyle demiştir: Ehli sünnet âlimleri, haccın büyük günâhlara, ancak tevbe edilirse kefâret olacağı konusunda görüş birliği içindedirler. Nitekim namaz ve zekât gibi Allah’a âit veya para borcu gibi kula âit bir borcun düştüğünü söyleyen bilgin yoktur. Kul hakları zimmette borç olarak devam eder. Allah Teâlâ kıyamet günü hak sahiplerini, haklarını almak üzere toplar. Ancak Cenâb-ı Hakk’ın bu hak sahiplerine vereceği birtakım nimetlerle onları razı etmesi ve bir ikram olmak üzere borçlulara müsâmaha göstermesi de mümkündür.[15]
Hac ibadeti, dünyanın çeşitli yörelerinden ırk, renk, dil ve ülke ayırımı gözetilmeksizin, milyonlarca müslümanı bir araya getirir. Tanışıp, görüşmelerini sağlar. Ticaret, iktisat, kültür ve ortak düşmana karşı tavır konularında fikir alış verişine ve yardımlaşmalarına zemin hazırlar.
Hac, inananların bir çeşit güç gösterisidir. Dünyanın çeşitli bölgelerinde yaşayan mü’minler arasında kardeşlik bağlarını güçlendirir. İnsanlar, gerçekten eşit olduklarını birlikte yaşayarak gösterirler. Arap olanla olmayanın, beyazla siyahın takvâ dışında bir üstünlüğünün bulunmadığı inancı vicdanlara yerleşir.
Dipnotlar:
[1] bk. Buhârî, İlim, 37, Cenâiz, 76; Hac, 43, Sayd, 8-10, Cizye, 22, Megâzî, 51, 53; Tirmizî, Hac,1. [2] Buhârî, Cihâd, 71, 74, Medîne, 1, Büyû’, 53, Enbiyâ, 10; Müslim, Hac, 445, 446, 455; Tirmizî, Menâkıb, 67. [3] Âl-i İmrân, 3/96, 97. [4] Bakara, 2/126. [5] Bakara, 2/125. [6] Kasas, 28/57 [7] Ankebût, 29/67. [8] Müslim, Hac, 310. [9] Buhârî, Cihâd, 1, Hac, 4, 34, 102, Umre, 1; Müslim, İmân, 135, 140; Tirmizî, Mevâkît, 13, Hac, 6, 14, 88. [10] Buhârî, Umre, 1; Nesâî, Hac, 3, Zekât, 6; A. İbn Hanbel, I, 387, III, 114. [11] İbn Mâce, Menâsik, 5. [12] Şevkânî, Neylü’l-Evtâr, Mısır, (t.y), IV, 282 vd. [13] Zühaylî, el-Fıkhu’l-İslâmî ve Edilletuh, III, 11. [14] Buhârî, Hac, 4, Muhsar, 9, 10; Müslim, Hac, 438; Nesâî, Hac, 4; İbn Mâce, Menâsik, 3; Dârimî, Menâsik, 7; A. İbn Hanbel, II, 229 , 410, 484. [15] Zühaylî, age, III, 12.
