HÜCRENİN ORGANELLERİ
1-RİBOZOM{Protein}
- Hücrenin zarsız en küçük organeldir
- Tüm hücrelerde bulunur.
- Görevi;protein sentezlemektir.
- Biri büyük diğeri küçük olmak üzre 2 alt birimden oluşur.
∫BİNOT∝
Bir proteinden fazla miktarda üretmek için çok sayıda ribozom bir araya gelir.Bu duruma polizom ya da poliribozom da denir.
2-ER{Endoplazmik Retikulm}
- Hücre içi kanallar sistemidir
- Görevi;hücre içinde madde taşımaktır.
- Endoplazmik retikulmlar hemen hemen bütün ökaryöt hücrelerde bulunur.
- Bazı endoplazmik retikulmlar üzerinde Ribozom bulunabilir.Bunlara "granüllü endoplazmik retikulm"denir.
- Granüllü endoplazmik retikulmlar protein sentezi yapan hücrede bol bulunur.
- Ribozom bulundurmayan endoplazmik retikulmlara "granülsüz endoplazmik retikulm"denir.Bunlar yağ ve karbonhidrat sentezi yapan hücrelerde bulunur.
∝BİNOT-2
Granül bir tür salkı vezikülüdür.
Yani maddeleri depolize eden hücre içi bir kesedir.
3-GOLGİ AYGITI
- Çok sayıda yassılaşmış[yayvan düzeye getirilmiş]keseden ve küçük kofullardan meydana gelir.
- Görevi;salgı maddelerinin paketlenmesini ve salgılanmasını sağlar.
- Selülöz,yağ ve steroid hormon salgılar.
- Bitkileri hücre çepelini oluşturur.
- Bitkilerde hücre bölünmesi sırasında aralamel oluşmasını sağlar.
∝NOT∝
Tükürük bezi hücrelerinde hormon salgılayan bezlerde bitkilerin bal özü,nektar üreten hücrelerinde bol miktarda "golgi aygıtı"bulunur.
4-LİZOZOM
- Sindirim enzimlerini taşıyan organeldir.
- Tek katlı zarla çevrilidir.
- Görevi;hücre içi sindirim yapar.
- Gelişmiş yapılı bitkilerde ve mantar hücreli bitkilerde lizozom yoktur.
- Hücrelere giren yabancı maddeleri yok eder.
- Yaşlı hücre ve maddeleri parçalar.
- Lizozom zarı;herhangi bir etki sonucu parçalanırsa enzimler sitoplazmaya dağılır ve hücre kendini sindirir.Bu olaya"otoliz"denir.
∝NOT:Lizozomdaki enzimler hücrenin kendi organik meteryalinide parçalayarak ortadan kaldırabilir.Bu olaya"otofaji"denir.
5-PEROKSİZOM{Mikrocisimcikler}
- Zehirli maddeleri yok eden tek katlı zarla çevrili organeldir.
- İçerdiği elliye yakın farklı enzimle birçok fonksiyon gerçekleştirir.
- Hem bitki hem de hayvan hücrelerinde bulunur.
- Metabolizma faaliyetleri ve peroksizomda gerçekleşen tepkimeler sonucunda oluşan zehirli maddeleri yok eden bir yapıdır.
6-KOFUL
- Tek katlı zarla çevrili bir organeldir.
- İçinde hücre özsuyu bulunur.
- Bitki hücrelerinde büyük ve az sayıda;hayvan hücrelerinde küçük ve çok sayıda bulunur.
- Görevlerine göre 4 çeşit koful bulunur.
→Besin kofulu
→Salgı koful
→Depo koful
→Kontraktil koful
a}Besin kofulu:Besinlerin endositoz yoluyla hücreye alınması sonucunda oluşan keseciklere denir.Hücre içi sindirim yapabilen amip,paramesyum gibi canlılarda bulunur.
b}Salgı kofulu:Metabolizma sonucu oluşan atık maddelerin hücre dışına verilmesini sağlayan keseciklere denir.
c}Depo kofulu:Özellikle bitki hücrelerinde görülen bir hücre çeşididir.
Bitkilerde,zehirli maddeler; metabolizma sonucu meydana gelen atıklar,zehirli maddeler hücrenin kofullarında biriktirilir ve son baharda ise yaprak dökümüyle bitkiden uzaklaştırılır.
d}Kontraktil koful:Tatlı sularda yaşayan amip,öglena,paramesyum gibi canlılarda hücre içine giren fazla suyun dışarı atılması kontraktil koful yardımıyla olur.
7-MİTOKONDRİ
- Çift zarlı bir organeldir.
- Görevi;oksijenli solunum yapmak ve ATP sentezlemektir.
- İç zar kıvrımlı bir yapıya sahiptir.Bu kıvrımlara"krista"adı verilir.
- İç zarın içini dolduran sıvıya ise"matriks"denir.
- Mitokondrinin kendine ait DNA,RNA,ATP,enzimler,su ve mineralleri bulunur.
8-PLASTİTLER
- Çift katlı zarla çevrili bir organeldir.
- Bitki hücrelerinde bulunur.
- 3 çeşidi vardır.
→Kloroplast
→Kromoplast
→Lökoplast
a}Kloroplast
- Bitkiye yeşil rengi veren plastitdir.
- Klorofil pigmenti denilen,bitkiye yeşil rengi sağlayan,fotosentezin yapıldığı kısımdır.
- İç zar içinde bulunan renksiz sıvıya "stroma"adı verilir.
- Görevi;fotosentez yapmaktır.
∝NOT:
Kloroplastın iç kısmında"tilakoit"adı verilen klorofil taşıyan yassılaşmış kese şeklinde bir zar şekli vardır.
b}Kromoplast
- Bitkiye yeşil dışındaki renkleri verir.
→Karoten-turuncu renk
→Likopin-Kırmızı renk
→Ksantofil-Sarı renk
c}Lökoplast
- Bitkilerin renksiz kısımlarında bulunur.
- Kök,gövde,tohum ve yumru gibi kısımlarda bulunur.
- Depo görevi görür.
- Nişasta,yağ ve protein gibi yapıları depolar.
9-SENTROZOM
- Çekirdeğin yanında bulunan zarsız bir organeldir.
- Birbirine dip yerleşmiş 2 adet sentriyolden oluşur.
- Sinir hücreleri;olgun yuvarlar,yumurta,çizgili kas hücreleri ve gelişmiş bitkilerin hücrelerinde sentrozom yoktur.
- Bitki hücrelerinde olmaz.
- Hücre bölüneceği zaman eşlenir ve iğ ipliklerini meydana getirir.
Konumuz bitmiştir!
#OptiSınav#Pırlanta
İYİ DERSLER...
