Cevap:
A
Açıklama:
CÜMLENİN ÖGELERİ:
1- Yüklem >>>> Cümlenin ögelerini doğru bulabilmek için önce yüklemin doğru bir şekilde bulunması gerekir.
2- Özne >>>> Yüklemeden sonra diğer ögelerin doğru bulunabilmesi için 2. olarak bulunması gereken ögedir. "Ne?", "Kim?" sorularına cevap verir. Yani yükleme "Ne, kim?" sorularını sorarsan özneyi bulursun.
3- Nesne >>>> Nesne ikiye ayrılır:
a- Belirtili Nesne: "Neyi, Kimi?" sorularına cevap verir.
b- Belirtisiz Nesne: "Ne?" sorusuna cevap verir.
4- Dolaylı Tümleç (Yer Tamlayıcısı) >>>> "Kime, kimde, kimden, neye, neyde, neyden, nereye, nerede, nereden?" sorularına cevap verir.
5- Zarf Tümleci (Zarf Tamlayıcısı) >>>> "Nasıl, ne kadar, niye, neden, niçin, ne zaman, ne ile, kim ile, ne için?" sorularına cevap verir.
NOT 1: Bir cümlede yüklem ve özne bulunmak zorunda. Ama nesne, dolaylı tümleç ve zarf tamlayıcısı bulunmak zorunda değil.
NOT 2: Bir cümlede özne gizli özne olarak verilmiş olabilir. Bu o cümlede özne olmadığı anlamına gelmez. Örnek:
"Gittim."
- Kim gitti?
- Ben gittim. >>>> "Ben" Gizli Özne
A-) Eskiden komşular birbirlerini hiç ihmal etmezdi.
"ihmal etmezdi" yüklem. Yüklemden sonra özne bulunur.
- Kim ihmal etmezdi?
- Komşular >>>> Özne
Şimdi nesneyi bulalım.
- Kimi ihmal etmezdi?
- Birbirlerini >>>> Belirtili Nesne
- Komşular ne zaman birbirlerini hiç ihmal etmezdi?
- Eskiden >>>> Zarf Tümleci
- Komşular birbirlerini ne kadar ihmal etmezdi?
- Hiç >>>> Zarf Tümleci
Öge Sıralaması:
Zarf Tümleci - Özne - Belirtili Nesne - Zarf Tümleci - Yüklem
B-) Bulutların arasından sızan güneş ışığına gözlerini kısıp baktı.
"baktı" yüklem. Yüklemden sonra özne bulunur.
- Kim baktı?
- O >>>> cümlede "o" diye bir ifade yok ama öznesi "o". Yani "o" gizli öznedir.
- Neye baktı?
- Bulutların arasından sızan güneş ışığına. >>>> Bu bir sıfat tamlaması olduğu için ayrı alınamaz. "Neye?" sorusuna cevap verir. Yani Dolaylı Tümleç.
- Nasıl baktı?
- Gözlerini kısıp. >>>> Zarf Tümleci
Öge Sıralaması:
Dolaylı Tümleç - Zarf Tümleci - Yüklem
C-) Evine az önce gitti.
"gitti" yüklem. Yüklemden sonra özne bulunur.
- Kim gitti?
- O >>>> Önceki cümle ile aynı şey var. "o" Gizli Özne.
- Nereye gitti?
- Evine >>>> Dolaylı Tümleç
- Ne zaman gitti?
- Az önce >>>> Zarf Tümleci
Öge Sıralaması:
Dolaylı Tümleç - Zarf Tümleci - Yüklem
D-) Kütüphanede biraz dinlendi.
"dinlendi" yüklem. Yüklemden sonra özne bulunur.
- Kim dinlendi?
- O >>>> Gizli Özne
- Nerede dinlendi?
- Kütüphanede >>>> Dolaylı Tümleç
- Ne kadar dinlendi?
- Biraz >>>> Zarf Tümleci
Öge Sıralaması:
Dolaylı Tümleç - Zarf Tümleci - Yüklem
B, C ve D şıklarının öge sıralaması aynı. A şıkkının öge sıralaması ise B, C ve D şıkkından farklı. Bize farklı öge sıralamasına sahip olanı soruyor. CEVAP A.