Soru: taşın gerçek anlamı gerçek mi mecazi mi soruyorum ​

ilk önce gerçek anlam nedir ona bakalım

Gerçek anlam, sözcükte anlam konusunun bir alt başlığıdır. Yani kelimelerin cümle içerisinde yüklendikleri anlamlara verilen bir dil bilgisi terimidir. Bir kelimenin aklımıza gelen ilk anlamı, gerçek anlamı karşılar. Eğer kelime, cümle içerisinde aklımıza gelen ilk anlamı karşılayacak şekilde kullanılmışsa, işte bu kelimelere “gerçek anlamlı” denir.

Daha ayrıntılı bir tanım yapacak olursak, “bir kelimenin söylendiğinde aklımıza gelen ilk anlamı, sözlükte ilk sırada bulunan ve en temel karşılığı olan anlamına” gerçek anlam denir. Gerçek anlam, mecaz anlamın zıttı gibi düşünülebilir. Kelimeler cümle içerisinde kendi anlamından uzaklaşabilirler. Böyle kelimeler mecaz anlamlı olarak nitelendirilir. Gerçek anlam ise, kelimenin temel anlamından uzaklaşmamış hâlini karşılar.

Daha ayrıntılı bir tanım yapacak olursak, “bir kelimenin söylendiğinde aklımıza gelen ilk anlamı, sözlükte ilk sırada bulunan ve en temel karşılığı olan anlamına” gerçek anlam denir. Gerçek anlam, mecaz anlamın zıttı gibi düşünülebilir. Kelimeler cümle içerisinde kendi anlamından uzaklaşabilirler. Böyle kelimeler mecaz anlamlı olarak nitelendirilir. Gerçek anlam ise, kelimenin temel anlamından uzaklaşmamış hâlini karşılar.Örneğin, “düşmek” denildiğinde aklımıza gelen ilk anlam, “yer çekiminin etkisiyle bir şeyin yukarıdan aşağıya inmesi” şeklinde olur. İşte buna temel anlam, yani gerçek anlam denilmektedir. Bu kelimeyi gerçek anlamlı olarak bir cümlede kullanacak olursak, “Ayağım takılınca, elimdeki güzelim vazo yere düştü.” şeklinde olabilir. Bu cümlede “düşmek” kelimesi, vazonun gerçekten yere düşmesini karşılamaktadır. Fakat bu kelime, “Bu hareketinle sen de gözümden düştün.” cümlesinde kendi anlamından uzaklaşarak mecaz anlamlı olarak kullanılmaya başlamıştır. Burada bir şeyin gerçekten yere düşmesinden bahsedilmemektedir. İşte gördüğümüz üzere kelimenin aklımıza ilk gelen temel anlamına, gerçek anlam denilmektedir.

örnek verelim

• Çocuklarına hep güzel sözler söylerdi.
• – Bu kadar çalışkan bir insan daha tanımadım.
• – Adamın tarladaki bütün ekinleri yandı.
• – Dün gece erken yattım.
• – Tahtaların ucu çok sivri, dikkatli ol.
• – Kitaplarını boş bir kutuya yerleştirdi.
• – Ağzında yaralar oluşmuştu.
• – Kör adama kimse yardım etmedi.
• – Sıcak çorbayı içince rahatladım.
• – Balkona astığım çamaşırlar kurumamış.
• – Caminin minaresi çok inceydi.
• – Çocuk kumsalda oynuyor.
• – Uyanır uyanmaz perdeyi açıp pencereden dışa baktım.
• – Biraz sonra toprak bir yola girdik.
• – Sarayın aydınlık bir odasından karanlık bir odasına geçmiştik.
• – Elini hırsla masaya vurdu.

NOT: Gerçek anlam ile yan anlam birbirine karıştırılmamalıdır. Gerçek anlam, kelimenin aklımıza ilk gelen anlamı olmasına karşılık, yan anlam kelimenin gerçek anlamından uzaklaşmadan zaman içerisinde yüklendiği farklı anlamları karşılar. Yan anlamlar, büyük çoğunlukla insan organları veya hareketlerine ait kelimelerden oluşur.

şimdi mecaz anlam nedir ona bakalım

Mecaz anlam, sözcükte anlam konusnun bir alt başlığıdır ve kelimelerin cümle içerisinde kazandıkları anlamı karşılayan bir dil bilgisi terimidir. Mecaz anlam, bir sözcüğün aklımıza gelen ilk anlamından ilgi veya benzetme sonucunda uzaklaşarak kazanmış olduğu yeni anlamlara verilen addır. Yani sözlükte ilk sırada gelen anlamın dışında kalan, genellikle soyut bir anlam taşıyan ve gerçek anlamdan tamamen uzaklaşarak ortaya çıkan anlamlara denir.

Gerçek anlamın bir bakıma tersi gibi düşünebileceğiniz mecaz anlam, kelimenin temel anlamına uzak bir ilgiye sahip olabilir veya bu anlamıyla bir çeşit benzerlik kurularak oluşturulur. Örneğin “sıcak” kelimesinin akla ilk gelen karşılığı “ısısı yüksek olan, soğuk karşıtı” şeklinde olur. İşte bu kelimenin gerçek anlamıdır. Mecaz anlam ise, bu anlamdan tamamen uzaklaşarak ortaya çıkan “samimi, dostça, sevgi dolu” nlamıdır. “Gezimizin rehberi çok sıcak bir insandı.” cümlesinde rehberin vücut sıcaklığı belirtilmediği için, bu kelime gerçek anlamdan uzaklaşarak “sevgi dolu, içten” anlamını karşılayarak mecaz anlamda kullanılmıştır

• – Ortalıkta savaş kokusu vardı.
• – Ortalıkta savaş kokusu vardı.– Senin aşkın da beni kuruttu be güzelim.
• – Ortalıkta savaş kokusu vardı.– Senin aşkın da beni kuruttu be güzelim.– Onun bu pişkinliğine bir anlam veremedik.
• – Ortalıkta savaş kokusu vardı.– Senin aşkın da beni kuruttu be güzelim.– Onun bu pişkinliğine bir anlam veremedik.– Sokakta keskin bir kömür kokusu var.
• – Ortalıkta savaş kokusu vardı.– Senin aşkın da beni kuruttu be güzelim.– Onun bu pişkinliğine bir anlam veremedik.– Sokakta keskin bir kömür kokusu var.– Kara haber tez duyulur.
• – Ortalıkta savaş kokusu vardı.– Senin aşkın da beni kuruttu be güzelim.– Onun bu pişkinliğine bir anlam veremedik.– Sokakta keskin bir kömür kokusu var.– Kara haber tez duyulur.– Yazılıdan zayıf alınca dersten iyice soğudum.
• – Ortalıkta savaş kokusu vardı.– Senin aşkın da beni kuruttu be güzelim.– Onun bu pişkinliğine bir anlam veremedik.– Sokakta keskin bir kömür kokusu var.– Kara haber tez duyulur.– Yazılıdan zayıf alınca dersten iyice soğudum.– İnce davranışlarıyla hepimizin gönlünü fethetti.
• – Ortalıkta savaş kokusu vardı.– Senin aşkın da beni kuruttu be güzelim.– Onun bu pişkinliğine bir anlam veremedik.– Sokakta keskin bir kömür kokusu var.– Kara haber tez duyulur.– Yazılıdan zayıf alınca dersten iyice soğudum.– İnce davranışlarıyla hepimizin gönlünü fethetti.– Boş sözlerle beni oyalamayın.
• – Ortalıkta savaş kokusu vardı.– Senin aşkın da beni kuruttu be güzelim.– Onun bu pişkinliğine bir anlam veremedik.– Sokakta keskin bir kömür kokusu var.– Kara haber tez duyulur.– Yazılıdan zayıf alınca dersten iyice soğudum.– İnce davranışlarıyla hepimizin gönlünü fethetti.– Boş sözlerle beni oyalamayın.– Galiba dün akşam annemi kırdım.
• – Ortalıkta savaş kokusu vardı.– Senin aşkın da beni kuruttu be güzelim.– Onun bu pişkinliğine bir anlam veremedik.– Sokakta keskin bir kömür kokusu var.– Kara haber tez duyulur.– Yazılıdan zayıf alınca dersten iyice soğudum.– İnce davranışlarıyla hepimizin gönlünü fethetti.– Boş sözlerle beni oyalamayın.– Galiba dün akşam annemi kırdım.– Bana hediye alman çok ince bir davranıştı.
• – Ortalıkta savaş kokusu vardı.– Senin aşkın da beni kuruttu be güzelim.– Onun bu pişkinliğine bir anlam veremedik.– Sokakta keskin bir kömür kokusu var.– Kara haber tez duyulur.– Yazılıdan zayıf alınca dersten iyice soğudum.– İnce davranışlarıyla hepimizin gönlünü fethetti.– Boş sözlerle beni oyalamayın.– Galiba dün akşam annemi kırdım.– Bana hediye alman çok ince bir davranıştı.– Yaşadığımız bunca karanlık günlerden sonra aydınlık günler bizi bekliyor.
• – Ortalıkta savaş kokusu vardı.– Senin aşkın da beni kuruttu be güzelim.– Onun bu pişkinliğine bir anlam veremedik.– Sokakta keskin bir kömür kokusu var.– Kara haber tez duyulur.– Yazılıdan zayıf alınca dersten iyice soğudum.– İnce davranışlarıyla hepimizin gönlünü fethetti.– Boş sözlerle beni oyalamayın.– Galiba dün akşam annemi kırdım.– Bana hediye alman çok ince bir davranıştı.– Yaşadığımız bunca karanlık günlerden sonra aydınlık günler bizi bekliyor.– Boş laflara karnım tok benim.
• – Ortalıkta savaş kokusu vardı.– Senin aşkın da beni kuruttu be güzelim.– Onun bu pişkinliğine bir anlam veremedik.– Sokakta keskin bir kömür kokusu var.– Kara haber tez duyulur.– Yazılıdan zayıf alınca dersten iyice soğudum.– İnce davranışlarıyla hepimizin gönlünü fethetti.– Boş sözlerle beni oyalamayın.– Galiba dün akşam annemi kırdım.– Bana hediye alman çok ince bir davranıştı.– Yaşadığımız bunca karanlık günlerden sonra aydınlık günler bizi bekliyor.– Boş laflara karnım tok benim.– İki arkadaş koyu bir sohbete dalmıştı.
• – Ortalıkta savaş kokusu vardı.– Senin aşkın da beni kuruttu be güzelim.– Onun bu pişkinliğine bir anlam veremedik.– Sokakta keskin bir kömür kokusu var.– Kara haber tez duyulur.– Yazılıdan zayıf alınca dersten iyice soğudum.– İnce davranışlarıyla hepimizin gönlünü fethetti.– Boş sözlerle beni oyalamayın.– Galiba dün akşam annemi kırdım.– Bana hediye alman çok ince bir davranıştı.– Yaşadığımız bunca karanlık günlerden sonra aydınlık günler bizi bekliyor.– Boş laflara karnım tok benim.– İki arkadaş koyu bir sohbete dalmıştı.– Arkadaş, bu kız seninle oynuyor.
• – Ortalıkta savaş kokusu vardı.– Senin aşkın da beni kuruttu be güzelim.– Onun bu pişkinliğine bir anlam veremedik.– Sokakta keskin bir kömür kokusu var.– Kara haber tez duyulur.– Yazılıdan zayıf alınca dersten iyice soğudum.– İnce davranışlarıyla hepimizin gönlünü fethetti.– Boş sözlerle beni oyalamayın.– Galiba dün akşam annemi kırdım.– Bana hediye alman çok ince bir davranıştı.– Yaşadığımız bunca karanlık günlerden sonra aydınlık günler bizi bekliyor.– Boş laflara karnım tok benim.– İki arkadaş koyu bir sohbete dalmıştı.– Arkadaş, bu kız seninle oynuyor.– Taksit parasını harcayan oğluna köpürdü.– Onun küçüklükten beri gözü hep yükseklerdeydi.
• – Onun küçüklükten beri gözü hep yükseklerdeydi.– Bu olayda mutlaka onun da parmağı vardır.
• – Onun küçüklükten beri gözü hep yükseklerdeydi.– Bu olayda mutlaka onun da parmağı vardır.– Olaylara karşı kör ve sağırdır.
• – Onun küçüklükten beri gözü hep yükseklerdeydi.– Bu olayda mutlaka onun da parmağı vardır.– Olaylara karşı kör ve sağırdır.– Son otobüse yetişemezsem, işte o zaman yandım.
• – Onun küçüklükten beri gözü hep yükseklerdeydi.– Bu olayda mutlaka onun da parmağı vardır.– Olaylara karşı kör ve sağırdır.– Son otobüse yetişemezsem, işte o zaman yandım.– Toplantıda bize çok ağır sözler söyledi.
• – Onun küçüklükten beri gözü hep yükseklerdeydi.– Bu olayda mutlaka onun da parmağı vardır.– Olaylara karşı kör ve sağırdır.– Son otobüse yetişemezsem, işte o zaman yandım.– Toplantıda bize çok ağır sözler söyledi.– Cesaretimin kırılmasına sen sebep oldun.

NOT: Mecaz anlam, abartı ile karıştırılmamalıdır. Bir sözü, abartılı bir cümle içerisinde kullanmak, onu mecaz anlamlı yapmaz.

‿︵‿︵‿︵‿︵‿︵‿︵‿︵‿︵‿︵‿︵

şimdi sorumuza geçelim.

taşın gerçek anlamı gerçek mi mecazi mi soruyorum

şöyle söyleyelim bir sürü anlamı var

gerçek

doğal daş buldum

mecaz

taş gibi adam

bunun gibi

bu kadar umarım yardımcı olur✨

en iyi seçermisin<3

Merhaba:)

Mecaz anlam, mecaz anlam gerçek anlamdan tamamen uzak olan kelimelerdir. Yani mesela bir kelime iki tarafta da kullanılıyor. Yani gerçek olmayan, hayal ürünü gibi birşey diyebiliriz biz buna. Şimdi taş kelimesini mecaz anlamda kullanalım haydi hemen.

-Maşallah taş gibi adam.

-Bunun taş bir kalbi var.

↑Şimdi bu yukardakilere bakacak olursak, zaten hemen mecaz anlam olduğunu anlaşılıyor. İlk cümleye bakalım. Taş gibi adam kelimelerine dikkat edelim. Bir insandan veya adamdan taş olamaz. Bir adam canlı bir varlıktır, ancak taş cansız bir varlıktır. O yüzden bu mecaz anlamlı. Diğer cümleye bakalım. Taş gibi bir kalbi var diyor. Bir insanın taş gibi bir kalbi olamaz. Yani insanın taş bir kalbi yoktur. Bu cümle kötü anlamda kullanıldığını anladık yani.

Gerçek anlam, gerçek anlam ise herhangi bir kelimenin akla ilk gelen bir anlamına gerçek anlam denmektedir. Yani bir kelime var mesela "rüya" kelimesine bakalım. Rüya kelimesi geceleri yattığımız zaman daldığımız zaman gördüğümüz bir hayal gibi birşey. İşte bu ilk anlamı. Tabi başka anlamlarda da kullanılabilir.

-Bu taş baya sertmiş.

-Taş koleksiyonu yapmaya başladı.

↑Yukarda ki cümleleri inceleyelim. İlk olarak birinci cümleye bakalım. Taş baya sertmiş kelimelerine dikkat edelim. Burada taş yani sert bir madde gibi. Taşın ilk anlamı. Taş koleysiyonu da sert taşları biriktirmek gibi birşey. Bu iki kelimede akla ilk gelen anlamlardır. Yani gerçek anlamlar. Gerçek anlamların açıklamasını da zaten yapmıştık. Hemen sıradakine geçelim.

Yan anlam, yan anlam ise gerçek bir anlamdan uzaklaşmayan sözcüklerdir. Yani aynı gerçek anlama benzer kelimelerdir. Şimdi cümleler yazarak iyice anlayalım.

-Taçında ki taşlar mükemmel.

-Kolyede ki taşlar düşmüş.

↑Hemen yukarıdaki cümleleri bakalım haydi. İlk olarak birinci cümleye bakalım. Taçındaki taç diyor. Taç yani kafaya takılan takı gibi. Taşlar da takının bir parçası. Kolye deki taş ise bir takının parçası gibi birşey.

Kolay gelsin.